Enslaved – E

Intro: Dina Dede
23/ 10 / 2017

Some people were waiting eagerly for this album. To be exact, those many who faithfully follow every step of Enslaved and were disappointed by In Times (I am no exception). E is the 14th studio album by the Norwegians and the elements of the concept that they themselves published about the power of symbiotic duality in material, spiritual and psychic levels were at least interesting. Even more encouraging was the 10-minute Storm Son, which was the first single off the album that set our hopes very high. From the point of complete formation and maturity of their prog-black sound in Below the Lights (2003), the audience of the band increased immensely. The expectations of supporters of both their best black metal albums and those of their latter sound are justifiably high.

When experimentation, aesthetics and maturity reach a peak

E is much more than what you think at first hearing. It’s an album that needs digestion to unravel all those progressive and extreme metal elements that the band explores brilliantly. Enslaved are back with more ideas and are even more substantial, compared to their previous album. They are a dominant force in their genre and the band’s consistency over the years is indisputable. I have the opinion though that progressive is more dominant here than ever before.

The new addition to the lineup is Håkon Vinje, member of the beloved prog rockers Seven Impale, who plays keyboards and does clean vocals that he knows so well. This change is obvious in the album. The rock vocals are not scarce here, but almost 50-50 with Kjellson’s black metal lines (besides Bjørnson’s clean backing vocals that are also present here), “sweetening” their style a bit. Under no circumstances is this negative; on the contrary, the prog vocals are ideal, perfectly combined with the style of the band and the frequent alternations with the extreme vocals offer freshness to their sound (although I personally would prefer more black vocals…).

All tracks are long in duration, at an average of 8.5 minutes. The album starts with the 11-minute Storm Son, the longest in the album. The track is gradually built with a heavy groovy riff, clean vocals and progressive sophistication until the ‘blackened’ outbursts, a technically advanced riff and backing vocals with viking aesthetics to complete it. Undoubtedly an ideal, dynamic opener.

The River’s Mouth is more direct and rhythmic; a catchy progressive track with a lá Mastodon refrain (Brann Dailor to be exact). This is the closest thing to a hit here, due to the duration and its relatively simple structure. And that, of course, is nothing but negative.

Sacred Horse is a modern epic. The drums and the explosive guitars are pretty impressive in a seemingly quiet piece with viking aesthetics. The basic riff and the way the song builds up create wonderful images and suddenly the 70’s keys take off and along with the aggressive drumming and the excellent riffs that follow end up in a hypnotic pagan repeatability.

In Axis of Words, the influence of modern Norwegian progressive rock is evident from the start. Indeed, in addition to Kjellson’s vocals, metal balances quite well with the rock element here, until the proggy finish.

The biggest surprises of the album start with Feathers of Eohl. The beginning is a dark, typically Norwegian -but uncommon for Enslaved- math-prog. The result is an 8-minute unparalleled piece with clean vocals and melodic progressive and folk aesthetics and impressive atmospheric keyboards. It has an exciting plot and unpredictable development due to the flute of Daniel Måge (member of prog rockers D’Accord) and the mystical, symphonic explosion of the rest at the end. Before realizing what happened, the melody of Hiindisiight storms in, which is quickly transformed into a slow, almost doom piece, with extreme vocals until it breaks out in an excellent melody and suddenly starts a prog / jazz delirium and the saxophone solo by Kjetil Møster (of the magnificent Møster) embodied perfectly with the vocals of Kvitrafn (Wardruna). An amazing epic with a beautiful melodic prog flow and excellent orchestration.

Djupet is a bonus track and I still wonder why it was not chosen as a regular album track. Perhaps because it’s the purest black metal track as regards the vocals (btw the lyrics are in Norwegian) and in all attitude generally. Finally, the last track is a cover of Röyksopp’s well-known What Else Is There, which they played with inspiration and respect.

Enslaved honor their roots but at the same time you feel they are a bit detached from the blackness of their past and they do it with a lot of grace and style that some bands would envy, e.g. Opeth. No, Opeth is not exactly similar, but it’s the most famous band that made the passing from the extreme sound to progressive, and they didn’t do it very successfully. Enslaved, who never lost their extreme character, never made a bad album, and never thought of themselves as connoisseurs of prog. Perhaps they are the band that combines progressive with the extreme metal sound better than any other.

No, there is no bad or average song on the record, there is no filler and for many it could and will be among the top albums of the year. One thing is certain: it’s their best album since Axioma with their interest, appetite and musicality still soaring.

9 / 10

Dina Dede

2^nd opinion

After a controversial album (In Times) Enslaved return with E to restore order and preserve the undeniable quality that governs their works. The new album is far more impressive than any expectations, proving that the band is going through a fruitful period.

Enslaved sail with their restored drakkar in deep waters with the unparalleled boldness of their progeny to securely carry an album that can be described as the most progressive of the career and the climax of the style they have adopted in recent years. The extreme vocals by Grutle Kjellson, the hard riffs and violent prog outbursts embrace Håkon Vinje’s clean vocals, the well-known (since Monumension) seventies influences, the newly introduced instrumental parts. E moves masterfully between metal and progressive rock with folk melodies and jazz spots emerging as flowers of rare beauty on this monument. Tracks like Storm Son and Hiindsiight function as a mirror of the modern progressive metal that reflects its finest elements.

9 / 10

Christos Minos

Εισαγωγή: Ντίνα Δέδε
23/ 10 / 2017

Κάποιοι το περίμεναν ανυπόμονα αυτό το άλμπουμ. Για την ακρίβεια πολλοί, όσοι δηλαδή ακολουθούν πιστά τα βήματα των Enslaved και απογοητεύτηκαν από το In Times (δεν αποτελώ εξαίρεση). Το E είναι το 14ο studio album των Νορβηγών και τα στοιχεία του concept που δημοσίευσε η ίδια η μπάντα σχετικά με την δύναμη της συμβιωτικής δυαδικότητας σε υλικό, πνευματικό και ψυχικό επίπεδο ήταν τουλάχιστον ενδιαφέροντα. Ακόμη πιο ενθαρρυντικό ήταν το δεκάλεπτο Storm Son που αποτέλεσε το πρώτο δείγμα από τον δίσκο και σκόρπισε ενθουσιασμό. Από το σημείο διαμόρφωσης και ωρίμανσης του prog-black ήχου τους στο Below the Lights (2003), το κοινό της μπάντας αυξήθηκε απότομα. Οι προσδοκίες τόσο των οπαδών των κορυφαίων black metal δίσκων τους όσο και αυτών του μεταγενέστερο ήχου τους είναι δικαιολογημένα υψηλές.

Όταν πειραματισμός, αισθητική και ωρίμανση κορυφώνονται

Το E είναι πολλά περισσότερα απ’ ό,τι αντιλαμβάνεται κανείς στην πρώτη ακρόαση. Είναι ένας δίσκος που χρειάζεται αφομοίωση για να ξεδιπλωθούν όλα εκείνα τα στοιχεία του progressive αλλά και του extreme metal που περνά πανέξυπνα η μπάντα. Οι Enslaved επέστρεψαν φανερά γεμάτοι ιδέες και ακόμη πιο ουσιαστικοί, σε σύγκριση με το προηγούμενο άλμπουμ τους. Είναι κυρίαρχοι στο είδος τους και η συνεκτικότητα της μπάντας ανά τα χρόνια είναι αδιαμφισβήτητη.  Έχω την αίσθηση όμως ότι εδώ το progressive κυριαρχεί όσο ποτέ πριν.

Η καινούργια προσθήκη στην μπάντα είναι ο Håkon Vinje των λατρεμένων prog rockers Seven Impale, προσφέροντας στα πλήκτρα και στα καθαρά φωνητικά αυτό που ξέρει καλά. Η αλλαγή αυτή παρατηρείται ξεκάθαρα στον δίσκο, όπου τα rock φωνητικά είναι αρκετά πλέον, σχεδόν 50-50 με τα black του Kjellson (δεν αναφέρομαι στα backing του Bjørnson που καλά κρατούν κι εδώ), «γλυκαίνοντας» το ύφος τους. Σε καμία περίπτωση αυτό δεν θεωρείται αρνητικό, αντιθέτως τα progressive καθαρά είναι ιδανικότατα, απόλυτα παντρεμένα υφολογικά με το στυλ της μπάντας και οι συχνές εναλλαγές με τα extreme προσφέρουν μια φρεσκάδα στον ήχο τους (αν και προσωπικά θα ήθελα λιγότερα…).

Όλα τα κομμάτια είναι μεγάλα σε διάρκεια, με μέσο όρο 8,5 λεπτά. Το άλμπουμ ξεκινά με το 11λεπτο Storm Son, το μεγαλύτερο κομμάτι του δίσκου, που ήταν και το πρώτο που διέρρευσε δίνοντάς μας την πρώτη γεύση. Το κομμάτι χτίζεται σταδιακά με ένα heavy γκρουβάτο riff, καθαρά φωνητικά και progressive πολυπλοκότητα μέχρι  τα blackened ξεσπάσματα με ένα αναβαθμισμένο παικτικά riff και τα backing vocals με viking αισθητική να το ολοκληρώνουν. Αναμφισβήτητα ένα ιδανικό, δυναμικό εναρκτήριο κομμάτι.

Το The River‘s Mouth είναι πιο άμεσο, ρυθμικό και progressive, με πιασάρικο α λα Mastodon ρεφραίν (για την ακρίβεια Brann Dailor). Αναμφισβήτητα η πιο hit στιγμή και λόγω διάρκειας και σχετικά απλής δομής. Και αυτό βέβαια κάθε άλλο παρά το μειώνει.

Το Sacred Horse είναι ένα σύγχρονο έπος. Τα ντραμς και οι εκρηξιγενείς κιθάρες σε ένα φαινομενικά ήρεμο κομμάτι με viking αισθητική είναι εντυπωσιακά. Το βασικό riff και το χτίσιμο του κομματιού έχει ήδη δημιουργήσει εικόνες και ξαφνικά τα 70’s πλήκτρα απογειώνουν όλο τοπίο και μαζί με την drumming επιθετικότητα και τα εξαιρετικά riffs καταλήγουν σε μια υπνωτιστική παγανιστική επαναληψιμότητα.

Στο Axis of Words, η επιρροή του σύγχρονου νορβηγικού progressive rock είναι εμφανέστατη από την έναρξη. Όντως, εκτός από τα κουπλέ του Kjellson, τo metal εδώ ισορροπεί αρκετά με το rock, μέχρι το proggy τελείωμα. 

Οι μεγαλύτερες εκπλήξεις του δίσκου ξεκινούν με το Feathers of Eohl. Η έναρξη είναι ένα σκοτεινό, τυπικά Νορβηγικό -αλλά παραδόξως για Enslaved- math-prog. Το αποτέλεσμα είναι ένα 8άλεπτο ανεπανάληπτο κομμάτι μόνο με καθαρά φωνητικά και μελωδικό progressive, folk αισθητική με το φλάουτο και ατμοσφαιρικά πλήκτρα που σε συνεπαίρνουν. Έχει συναρπαστική πλοκή αυτό το κομμάτι και απρόβλεπτη εξέλιξη που οφείλεται στο φλάουτο του Daniel Måge (μέλος των D’Accord) και την μυστικιστική, συμφωνική έκρηξη των υπολοίπων προς το τέλος. Πριν συνέλθουμε ξεκινά μελωδικά το Hiindisiight που γρήγορα μετουσιώνεται σε αργόσυρτο, σχεδόν doom κομμάτι, με λυσσασμένα φωνητικά μέχρι να ξεσπάσει σε μια εξαιρετική μελωδία και ξαφνικά ξεκινά ένα prog / jazz γύρισμα και το σαξοφωνικό σόλο από τον Kjetil Møster (των εκπληκτικών Møster) το οποίο ενσωματώνεται τέλεια με την προσθήκη των φωνητικών του Kvitrafn (Wardruna). Ένα εκπληκτικό έπος με πανέμορφη μελωδική prog ροή του και άριστη ενορχήστρωση.

Το Djupet είναι ένα bonus track και ακόμη αναρωτιέμαι γιατί δεν ανήκει σαν κανονικό κομμάτι στο album. Ίσως γιατί η πιο αμιγώς black metal στιγμή στα φωνητικά (οι στίχοι στα νορβηγικά) και στο όλο attitude. Τέλος, το album κλείνει με ένα cover στους Röyksopp στο πολύ γνωστό κομμάτι What Else is There το οποίο τίμησαν όπως του άξιζε.

Οι Enslaved τιμούν τις ρίζες τους αλλά παράλληλα νιώθεις ότι αποσυνδέοονται μερικώς από την μαυρίλα του παρελθόντος και το κάνουν με πολλή χάρη και στυλ που κάποιες μπάντες θα ζήλευαν, όπως π.χ. οι Opeth. Όχι, οι Opeth δεν είναι παρόμοια μπάντα, είναι όμως αυτή που μετέβη από τον ακραίο ήχο στο progressive ανώμαλα, έχοντας μεγάλη προβολή. Οι Enslaved, που ποτέ δεν έχασαν τον extreme χαρακτήρα τους, ποτέ δεν έβγαλαν κακό άλμπουμ, ποτέ δεν εκμεταλεύτηκαν τον progressive ήχο, ούτε προέβαλαν τον εαυτό τους όσο γνώστες αυτού. Και τελικά είναι η μπάντα που συνδυάζει το progressive με τον ακραίο ήχο ίσως καλύτερα από όλους τους υπόλοιπους.

Οχι δεν υπάρχει κακό ή μέτριο κομμάτι στον δίσκο, δεν υπάρχει filler και θα μπορούσε για αρκετούς να μπει στα κορυφαία albums της χρονιάς. Ένα είναι σίγουρο: είναι η καλύτερη κυκλοφορία τους από το Axioma με το ενδιαφέρον, την όρεξη και την μουσικότητά τους να παραμένουν στα ύψη.

9 / 10

Ντίνα Δέδε

2^η γνώμη

Mετά από ένα αμφιλεγόμενο δίσκο (Ιn times) οι Enslaved επανέρχονται με το Ε για να αποκαταστήσουν τη τάξη και να διαφυλάξουν την αναμφισβήτητη ποιότητα που διέπει τις δουλειές τους. Ο νέος δίσκος είναι κατά πολύ εντυπωσιακότερος από τις όποιες προσδοκίες, πιστοποιώντας ότι η μπάντα διάγει μια γόνιμη περίοδο.

Οι φετινοί  Εnslaved πλέουν με το ανακαινισμένο τους drakkar σε βαθιά νερά με την απαράμιλλη τόλμη των προγόνων τους για να μεταφέρουν με ασφάλεια ένα δίσκο που μπορεί να χαρακτηριστεί ως πιο προοδευτικός της καριέρας και η κορύφωση του στυλ που έχουν υιοθετήσει τα τελευταία χρόνια. Τα ακραία φωνητικά του Grutle Kjellson, τα σκληρά riffs και τα βίαια prog ξεσπάσματα αγκαλιάζουν την καθάρια φωνή του Håkon Vinje, τις σταθερές (μετά το Monumension) seventies επιρροές, τα νεοεισαχθέντα ορχηστρικά σημεία. Το Ε κινείται αριστοτεχνικά ανάμεσα στο metal και το προοδευτικό ροκ με τις  folk μελωδίες και τα jazz σημεία να αναδύονται σαν λουλούδια σπάνιας ομορφιάς πάνω σε αυτό τον ογκόλιθο. Κομμάτια σαν το Storm Son και το Hiindsiight λειτουργούν σαν καθρέφτης του σύγχρονου προοδευτικού metal που αντανακλά τα καλύτερα στοιχεία του.

9 / 10

Χρήστος Μήνος