[Jazz Village / Harmonia Mundi, 2015]
Εισαγωγή: Δημήτρης Καλτσάς
25 / 02 / 2015
Παρατηρώντας με προσοχή την ιστορική πορεία της μουσικής και την εξέλιξη του ήχου, ένα από τα συμπεράσματα που προκύπτουν αβίαστα αφορά έναν σχεδόν απαράβατο κανόνα για τα συγκροτήματα που μεγαλούργησαν κατά τα 70s: είναι σχεδόν απίθανο (λογικά ίσως) να βρει κανείς μία μπάντα που να συνέχισε στο ίδιο επίπεδο μετά από αυτήν την ανεπανάληπτη δεκαετία χωρίς φυσιολογικά αναμενόμενη φθορά, αλλαγή πλεύσης, εξάτμιση έμπνευσης, εκπτώσεις αισθητικής χάριν εμπορικών φιλοδοξιών, δεινοσαυρισμό, εμμονικές προσκολλήσεις, αυτοεκμετάλλευση, ένα από αυτά ή διαφορετικούς συνδυασμούς των παραπάνω. Είναι σχεδόν απίθανο. Σχεδόν…
Οι Magma μετά το “Attahk” (1978), το έβδομο κατά σειρά album τους, έχουν κυκλοφορήσει μόλις πέντε δίσκους, αλλά με εξαίρεση ίσως το αμφιλεγόμενο “Merci” (1984), τη μοναδική φορά που ξέφυγαν από το αυστηρό, λυρικό και αψύ zeuhl τους για πιο funk/disco/soul δρόμους (με καλλιτεχνική επιτυχία ωστόσο), οι υπόλοιποι στέκονται απόλυτα στο ύψος των σπουδαίων πρώτων δίσκων τους, χωρίς να πατούν στις δάφνες του παρελθόντος και μάλιστα εξελίσσοντας το ύφος τους (ειδικά τα εκπληκτικά “K.A”- 2004 και “Ëmëhntëhtt-Ré”). Αυτό το μοναδικό επίτευγμα είναι επίσης φανερό και στα σχεδόν 10 καταπληκτικά live albums που έχουν κυκλοφορήσει από το 1980 μέχρι σήμερα και τα επτά υποδειγματικά live DVD της τελευταίας 20ετίας, όπου ακούγονται τόσο, μα τόσο ανεπηρέαστοι και άφθαρτοι 45 ολόκληρα χρόνια μετά το ξεκίνημά τους.
Η αμείωτη υψηλή εκφραστική ένταση και η τόσο περίπλοκη, επιθετική και ρέουσα μουσική αυτής της απίστευτης ανέκαθεν πολυμελούς μπάντας όρισε έναν νέο μουσικό προοδευτικό θώκο (zeuhl), χρειάστηκε μία νέα γλώσσα ως έκφραση (Kobaïan) και αναπόφευκτα επηρέασε βαθιά πάμπολλα συγκροτήματα και νοοτροπίες εντός prog, avant-garde, RIO, experimental κ.ά. Το EP “Šlaǧ Tanƶ”μόλις κυκλοφόρησε και αν μη τι άλλο αυτό στο οποίο μπορεί κανείς να ελπίζει είναι η αξιοπρέπεια που ήταν πάντα εξασφαλισμένη από τον Christian Vander και την παρέα του. Βλέποντας τη σημερινή θλιβερή εικόνα τόσων άλλων θρυλικών σχημάτων των 70s, οποιαδήποτε προσδοκία για κάτι παραπάνω λογικά θα φάνταζε ως ευχή για κάτι σχεδόν απίθανο. Σχεδόν… γιατί στον πλανήτη Kobaïa τα δεδομένα είναι εντελώς διαφορετικά.
Life on planet Kobaïa Σε όλα τα παρακλάδια του progressive ήχου λίγες είναι οι μπάντες που ξεκίνησαν ένα είδος, το στιγμάτισαν και εν τέλει δεν κατάφεραν να ξεπεραστούν από τους επίδοξους συνοδοιπόρους και απογόνους τους. Στην κορυφή αυτής της λίστας συγκροτημάτων βρίσκονται φυσικά οι Magma, οι οποίοι υπό την καθοδήγηση του ηγέτη και mastermind τους Christian Vander δημιούργησαν το zeuhl (λέξη στην γλώσσα-δημιούργημα του Vander, Kobaïan), ένα είδος που συνδυάζει το avant-garde, την jazz και την κλασσική μουσική με έντονη δόση πειραματισμού. Μετά από μία θριαμβευτική πορεία και ένα σερί καταπληκτικών δίσκων στα 70s, κυκλοφόρησαν ένα μάλλον άτυχο και μέτριο δίσκο στα 80s και έπειτα σιώπησαν για 20 ολόκληρα χρόνια, μέχρι να ξαναεμφανιστούν το 2004 με ένα από τα πιο εντυπωσιακά prog comeback κυκλοφορώντας το “K.A.”. Από τότε μέχρι και σήμερα οι Magma είναι ενεργοί και δισκογραφικά και συναυλιακά, με πιο πρόσφατα δείγματα τον τελευταίο studio δίσκο τους “Félicité Thösz” και το περσινό EP “Rïah Sahïltaahk”. Φέτος λοιπόν οι Γάλλοι πρωτοπόροι επιστρέφουν με ένα νέο EP με τίτλο “Šlaǧ Tanƶ”, παραμένοντας πιστοί στην γλώσσα του πλανήτη Kobaïan. Οι Magma έχοντας ένα σαφέστατο καλλιτεχνικό όραμα δεν ξεφεύγουν ποτέ από αυτό και το υπηρετούν πιστά και εμπνευσμένα. Έτσι και στο μόλις 20 λεπτών φετινό EP υπάρχουν όλα αυτά τα στοιχεία που τους καθιστούν μοναδικούς. Καταρχάς, κινητήριος μοχλός τους για άλλη μια φορά είναι το rhythm section αποτελούμενο φυσικά από τον Vander στα drums και τον μόνιμο μπασίστα τους από το reunion και μετά, Philippe Bussonnet. Με ρυθμούς είτε αυτοσχεδιαστικούς είτε εμβατηριακούς οδηγούν το όχημα των Magma σε νέους μουσικούς θριάμβους. Η υπόλοιπη μπάντα ακολουθεί πιστά και δημιουργεί avant-garde και jazz τοπία πάνω σε zeuhl καμβάδες, ενώ τα ακαταλαβίστικα και συνεχόμενα vocals για έναν περίεργο λόγο δένουν μοναδικά με τη μουσική και κατά κάποιον τρόπο αποτελούν ένα έξτρα μουσικό όργανο. Τα πλήκτρα ως συνήθως παίζουν σε διαφορετικά μέτρα από το rhythm section και η κιθάρα προσθέτει καίριες και ουσιώδεις πινελιές. Για την παραγωγή όσο αυστηρός και να θέλει να είναι κάποιος δεν μπορεί παρά να υποκλιθεί, μιας και αναδεικνύει όλες τις πλευρές του πολυσύνθετου και δύσκολου χαρακτήρα της μουσικής των Magma. Το μοναδικό ίσως παράπονο που μπορώ να διατυπώσω είναι πως είναι κρίμα να μην ήταν το περσινό και το φετινό EP η πρώτη και η δεύτερη πλευρά ενός ακόμα σεμιναριακού zeuhl δίσκου. Όπως και να έχει πάντως, το διαστημόπλοιο της παρέας του Christian Vander δείχνει πως δεν έχει στερέψει από δημιουργικούς χυμούς και οι Magma φαίνoνται πανέτοιμοι να μας δώσουν έναν νέο καταπληκτικό δίσκο. Κρίμα που δεν έχουμε την οικονομική δυνατότητα να ταξιδέψουμε στην Αμερική να τους απολαύσουμε και ζωντανά στην περιοδεία που ετοιμάζουν. Θα συνεχίσουμε να ζούμε με το όνειρο…
9 / 10 Πάρης Γραβουνιώτης | Σταγόνα αιωνιότητας Eν αρχήν είναι οι Magma. H θεωρία της μεγάλης έκρηξης που έγινε πράξη! H κοσμογονία του Ζeuhl που έλαβε χώρα μέσα στον επίγειο παράδεισο του προοδευτικού rock δίνοντάς του διαστάσεις τελετουργίας και πνευματικής εξύψωσης! Με αρχιερέα-καθοδηγητή τον Christian Vander, ντράμερ/πιανίστα/ερμηνευτή, που επινόησε ακόμα και τη γλώσσα έκφρασης, δίνοντας έτσι το στίγμα της απόλυτης και καθολικής έμπνευσης, οι Μagma αποτέλεσαν τον πυρήνα του ιδιώματος. Oι κύριοι εκπρόσωποί του, το αξεπέραστο υπόδειγμα που είχε και θα έχει μόνο μιμητές. Η μουσική τους χαρακτηρίζεται από θεατρικά, σχεδόν ουράνια χορωδιακά μέρη που αποδίδονται με στόμφο. Ρυθμικά σχήματα που εναλλάσσονται και ενισχύουν την κάθε κορύφωση. Εμμονικές μπασογραμμές με απειλητική παραμόρφωση και όγκο. Σκοτεινά και συγχρόνως εκτυφλωτικά θέματα που βρίθουν από καινοτομία και ατμόσφαιρα κατάνυξης. Ακροβατώντας μεταξύ μοντέρνας κλασσικής μουσικής (βλέπε Carl Orff) και τη διαλογιστική jazz ποιότητα, όπως μας την άφησε ο Άγιος Coltrane, οι Magma διαμόρφωσαν τον ήχο τους και την αισθητική τους. Mετά από 45 χρόνια δισκογραφικής παρουσίας παραμένουν συνεπείς και δραστήριοι εισπράττοντας την αποθέωση των αυξανόμενων φίλων κάθε ηλικιακής ομάδας! H χάρη τους μας αγγίζει φέτος με άλλο ένα αριστούργημα που τιτλοφορείται “Šlaǧ Tanƶ”, μια εικοσάλεπτη μουσική σουίτα αποτελούμενη από οκτώ μέρη, ένα σύντομο πνευματικό ταξίδι, μια μικρή σταγόνα Zeuhl αιωνιότητας! Αγνοί, καθάριοι, ασυμβίβαστοι, έτσι ακριβώς όπως τους μάθαμε και αγαπήσαμε με μοναδικό ίσως ψεγάδι την αίσθηση του ανικανοποίητου. Σίγουρα η κυκλοφορία μιας πιο ολοκληρωμένης δουλειάς θα μας χαροποιούσε περισσότερο τρία χρόνια μετά το υπνωτιστικό “Félicité Thösz”. “Šlaǧ Tanƶ” λοιπόν και το “Imehntosz – Alerte!” μπαίνει απροειδοποίητα, “κολληματικά” δοκιμάζοντας τον βαθμό επιφυλακής μας. Ακολουθεί το “Slag”, όπου η φωνή πατώντας στην μπασογραμμή χτίζει ένταση με λυρικότητα μέχρι να εκτονωθεί σε πιο jazz, ατμοσφαιρικά περάσματα των “Dum” και “Verse La Nuit” παραλλάσσοντας και εμπλουτίζοντας το θέμα του “Slag” κάθε φορά με νέες ηχητικές “στρώσεις”! Oι επαναλήψεις είναι κυρίαρχο στοιχείο εδώ, οι ιδέες σαν ομόκεντροι κύκλοι “συγγενεύουν” μεταξύ τους με άξονα το “Dumblae – Le Silence des Mondes” που συνδέει τα προηγούμενα με τα επόμενα. Όπως γίνεται αντιληπτό και από τους τίτλους, οι γλώσσες αναμειγνύονται μεταξύ τους με τόση ομοιογένεια που θα δυσκολευόταν ο οποιοσδήποτε να καταλάβει πού τελειώνουν τα Γαλλικά και που αρχίζουν τα Kobaïan! O μινιμαλιστικός “στροβιλισμός” συνεχίζεται με τα “Zu Zain!” και “Slag Tanz” μέχρι την περάτωσή του με τον επίλογο “Wohldunt!” Άτονα πιανιστικό και με τον Vander να ψέλνει με ευλάβεια μέχρι να “σκορπιστεί” το κομμάτι! Καθηλωτικό από την αρχή μέχρι το τέλος διατηρεί ζωντανή την ανυπομονησία και την ελπίδα σύντομα να μας περιβάλλουν με την επιβλητική τους λάμψη. Το 2015 ως μουσική χρονιά ξεκινά με τους καλύτερους οιωνούς. Χωρίς πρότερα δεδομένα, πάντα αποδεχόμαστε ως ξεχωριστό και αυτόνομο το κάθε έργο των Magma. Δεν τίθεται ποτέ θέμα νοσταλγίας ή σύγκρισης με το παρελθόν. Αποτελούν αστείρευτη και ανανεώσιμη πηγή διαύγειας και έμπνευσης. Εκεί που άλλες σύγχρονές τους μπάντες αντικαθιστούν τους ντράμερς τους με αντίστοιχους νεότερης ηλικίας προκειμένου να μην “κρεμάνε” στις ηχογραφήσεις και στις ζωντανές εμφανίσεις τους, ο Christian Vander παραμένει πληθωρικός, ακούραστος και αφοσιωμένος στην ιερή τέχνη του. Τέλος, οι Μagma δεν πρόκειται ποτέ να χαρακτηριστούν “παρωχημένοι” γιατί δεν επενδύουν στην ένδοξη δεκαετία των 70’s, αντίθετα μας αιφνιδιάζουν θετικά σε κάθε δισκογραφικό τους βήμα. Ζeuhl να ‘χουμε, να τους ακούμε!
8.5 / 10 Γιάννης Ζαβραδινός |
Κάντε το πρώτο σχόλιο