[Gonzo Multimedia, 2014]
Εισαγωγή: Δημήτρης Καλτσάς
11 / 12 / 2014
«Το 2004 έδινα ένα κονσέρτο πιάνου στη Γαλλική πρεσβεία για το μουσικό φεστιβάλ της 21ης Ιουνίου. Μετά το κονσέρτο, ο πρέσβης με πλησίασε και μου είπε ότι έχω ένα “ιμπρεσιονιστικό στιλ”. Αγαπώ τους Ravel, Debussy, Chopin και Satie και αυτός ο χαρακτηρισμός μου έδωσε την ιδέα να συνθέσω μουσική για τη δόξα όλων των Ιμπρεσιονιστών.» Αυτά γράφει ο Cyrille ‘Clearlight’ Verdeaux στα liner notes της 20ης κυκλοφορίας του προσωπικού μουσικού του οχήματος και μεσαίου ονόματός του.
Οι Clearlight είναι γνωστοί κυρίως για το δισκογραφικό τους ντεμπούτο τους που κυκλοφόρησε το 1974 από την αγγλική Virgin (και ήταν ο πρώτος δίσκος γαλλικής progressive rock μπάντας σε μεγάλη Βρετανική δισκογραφική εταιρεία). Το “Clearlight Symphony” παραμένει μέχρι σήμερα ένα από τα λαμπρότερα δείγματα συμφωνικού progressive rock και ήταν ένα από τα album που βασίστηκαν στη δομή του “Tubular Bells” του Mike Oldfield (το 1ο album που κυκλοφόρησε η Virgin records), με δύο 20λεπτα δαιδαλώδη κομμάτια να γεμίζουν τις δύο πλευρές του βινυλίου. Η παρουσία των Tim Blake (synthesizer, κρουστά), Steve Hillage (ηλ. κιθάρα) και Didier Malherbe (πνευστά) στη δεύτερη πλευρά του δίσκου χάρισε ένα κομμάτι από την αιωνιότητα που δίκαια έχει κατακτήσει η παρθενική δημιουργία του Verdeaux.
Το τρίτο album της μπάντας, το “Forever Blowing Bubbles” (στο οποίο συμμετείχε ο Χρήστος Στασινόπουλος, πρώην μέλος των καταπληκτικών Axis) στάθηκε αντάξιο του ντεμπούτου, αλλά η συνέχεια δεν ήταν ανάλογη. Οι κυκλοφορίες που ακολούθησαν κινήθηκαν σε μέτρια επίπεδα και ούτε καν το “Clearlight Symphony II” [1990] ήταν ικανό να φτάσει το επίπεδο του ξεκινήματος της μπάντας/project.
O φόρος τιμής στον ιμπρεσιονισμό συνέπεσε με τη συμπλήρωση 40 χρόνων από το ιστορικό ντεμπούτο των Clearlight και για το λόγο αυτό ο (σήμερα εγκατεστημένος στη Βραζιλία) Verdeaux κάλεσε τους τρεις παλιούς φίλους του να συμμετέχουν στο “Impressionist Symphony”. Ο Tim Blake, ο Steve Hillage και ο Didier Malherbe είναι και πάλι εδώ, μαζί με άλλους επτά μουσικούς, μεταξύ των οποίων και ο Paul Sears, ντράμερ των Muffins.
Αναλογιζόμενος κανείς το σημερινό κατάντημα πολλών θρυλικών συγκροτημάτων των 70s, λογικά αναρωτιέται αν αξίζει να ασχολείται με μια τέτοια κυκλοφορία το 2014. Είναι δυνατόν να προκύψει κάτι πραγματικά ενδιαφέρον και εμπνευσμένο από 65χρονους, όταν έχουν αλλάξει τόσα πολλά στη μουσική μετά από 40 χρόνια; Ναι. Είναι.
Ειδικά ο Steve… Δεν είμαι οπαδός του συμφωνικού progressive rock, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Η περίπτωση των Clearlight είναι μία από αυτές τις εξαιρέσεις. Το πάντρεμα του space rock με την κλασική μουσική δίνει ένα μουσικό αποτέλεσμα, ικανό να γοητεύσει οποιοδήποτε ακροατή. Η περίπτωση των Clearlight είναι μοναδική σε αυτό που κάνουν με συνέπεια όλα αυτά τα χρόνια και αυτό σίγουρα είναι λόγος για να τους εκτιμήσει κάποιος. Σημαντικό ρόλο στην αγάπη μου για τους Clearlight έπαιξε το θρυλικό ντεμπούτο τους με τίτλο “Clearlight Symphony” που κυκλοφόρησε το 1974, η ομορφιά του οποίου εντυπωσίασε από την πρώτη στιγμή τα ανώριμα (τότε) μουσικά γούστα μου. Σαράντα χρόνια μετά την κυκλοφορία του, ο πιανίστας-συνθέτης Clearlight (κατά κόσμον Cyrille Verdeaux) και εγκέφαλος της μπάντας αποφασίζει να γιορτάσει το γεγονός δημιουργώντας ένα δίσκο-κομψοτέχνημα, εμπνευσμένο από το ρεύμα του ιμπρεσιονισμού που επικράτησε στην τέχνη και κυρίως στη ζωγραφική κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Μάλιστα, το γεγονός ότι κάλεσε τους Steve Hillage, Tim Blake και Didier “Bloomdido Bad de Grass” Malherbe να συμμετάσχουν στο εχγείρημα όπως και τότε, αν μη τι άλλο είναι αρκετό από μόνο του για να το κάνει τουλάχιστον αξιοπρόσεκτο. Κλασική μουσική, space rock, ιμπρεσιονισμός. H θεματολογία και το περιεχόμενο του δίσκου μπορούν άνετα να χαρακτηριστούν αναχρονιστικά με δεδομένη τη σημερινή κυνική (μουσική) πραγματικότητα. Αυτό όμως σε καμία περίπτωση δε μπορεί να θεωρηθεί μειονέκτημα. Η αισθητική και το μουσικό περιεχόμενο του άλμπουμ είναι τέτοια που θεωρώ πως είναι αδύνατο να μη συγκινηθεί οποιοσδήποτε ακροατής, εκτός αν αυτός είναι κενός συναισθημάτων (ή του αρέσει υπερβολικά το punk). Οι συνθέσεις του δίσκου, με ονόματα-αναφορές στους εκπροσώπους του ιμπρεσιονισμού, είναι χτισμένες πάνω σε θέματα κλασικής μουσικής και το πιάνο είναι εκείνο που (αναπόφευκτα) κυριαρχεί στις ενορχηστρώσεις. Η μελωδικότητα των συνθέσεων, η εκτελεστική δεινότητα της μπάντας, για τη μία περίπου ώρα που διαρκεί ο δίσκος προσφέρουν στον ακροατή μία μοναδικά όμορφη μουσική εμπειρία που στάζει συναίσθημα και δημιουργεί ρίγη συγκίνησης στον οπαδό. Αναφέρομαι ξεχωριστά στον οπαδό, διότι σε αυτόν τον δίσκο έχει πραγματικά την τιμητική του. Οι παλιοσείρες Hillage-Blake-Malherbe είναι εκεί για να τον ανταμείψουν και να του δώσουν αυτό ακριβώς που ζητάει. Η δουλειά του Tim Blake πάντα ήταν να δίνει χωροχρονική διάσταση στη μουσική μέσω των πλήκτρων. Αυτό κάνει και τώρα. Ο Didier Malherbe χρωματίζει τις συνθέσεις με το δικό του μοναδικό τρόπο και στέκεται στο ύψος των (σοβαρών) περιστάσεων, αν και προσωπικά προτιμώ το τσαχπινογαργαλιάρικο κοινοβιακό παίξιμό του στους Gong. Ο Steve Hillage, μετά από τόσες δεκαετίες στη μουσική, καταφέρνει να είναι δύο πράγματα: επίκαιρος και συγκινητικός. Η συμμετοχή του στο δίσκο των Clearlight είναι καταλυτική, τα κιθαριστικά μέρη είναι σπάνιας ομορφιάς και για άλλη μια φορά δίνει τροφή σε εμάς που θα πρήξουμε κάποιο κολλητό μας για το ότι, πέρα από ΠΑΙΚΤΑΡΑΣ, ο Steve Hillage είναι ένας από τους καλύτερους κιθαρίστες της ροκ μουσικής. Μέσα σε όλα αυτά τα ωραία, κάποιος μπορεί να παρατηρήσει μία σχετική ετερογένεια στην παραγωγή του δίσκου. Το γεγονός ότι οι ηχογραφήσεις έγιναν εξ αποστάσεως είναι κάτι που φαίνεται στην τελική μίξη, γεγονός όμως που δεν προβληματίζει ιδιαίτερα. Οι αριστουργηματικές συνθέσεις δεν αφήνουν τέτοιο περιθώριο. Μέσα από μία διαδρομή τεσσάρων δεκαετιών, οι Clearlight μας χαρίζουν σήμερα άλλο ένα έργο που μοιάζει να είναι καρπός της συνουσίας του Van Gogh με το διάστημα. Όποιος ενδιαφέρεται, ας πάρει μάτι ακούγοντάς το.
8 / 10 Ηλίας Γουμάγιας | 1975 revisited Πέρασαν κιόλας 40 χρόνια από την κυκλοφορία του αριστουργηματικού “Clearlight Symphony”, ενός εκ των ακρογωνιαίων λίθων του γαλλικού progressive rock. Ο mainman της μπάντας Cyrille Verdeaux εκτός των άλλων είχε καλέσει σε εκείνο το line up τους Steve Hillage στην κιθάρα, Tim Blake στα πλήκτρα και Didier Malherbe στα πνευστά, οι οποίοι αξίζει να σημειωθεί ότι εκείνη την περίοδο ηχογραφούσαν με τους Gong τους 2 πρώτους δίσκους της θρυλικής “Radio Gnome Invisible” τριλογίας. Φέτος λοιπόν μετά από 20 μέτριους έως καλούς δίσκους των Clearlight (λαμπρή εξαίρεση το “Forever Blowing Bubbles”) το «παρεάκι» του ντεμπούτου ξανάσμιξε και το μόνο που μένει είναι να δούμε αν κατάφεραν να προσεγγίσουν τα μουσικά μεγαλεία του παρελθόντος, μεγάλο παράσημο αυτή η πιθανή επίτευξη ούτως ή άλλως. Το πρώτο στοιχείο που μας προδιαθέτει για το τι θα ακούσουμε είναι ο τίτλος του νέου φιλόδοξου πονήματος των Clearlight. “Impressionist Symphony” λοιπόν, και όπως είναι κατανοητό ο Verdeaux θέλει να αποδόσει τον δικό του φόρο τιμής στο καλλιτεχνικό ρεύμα του Ιμπρεσιονισμού και την επιρροή του κυρίως στον χώρο της ζωγραφικής. Άλλωστε όλοι οι τίτλοι των κομματιών είναι αναφορές σε μερικούς από τους πιο σπουδαίους ζωγράφους του συγκεκριμένου ρεύματος όπως ο Monet, ο Van Gogh και ο Renoir. Μετά λοιπόν από τις πρώτες ακροάσεις εντοπίζονται και οι πρώτες αναφορές στον Claude Debussy, τον σημαντικότερο εκπρόσωπο του μουσικού ιμπρεσιονισμού, αλλά φυσικά και στους μεγάλους του Ρομαντισμού. Το μεγαλύτερο όμως κατόρθωμα της μπάντας είναι ο συνδυασμός της κλασσικότροπης μουσικής με την progressive νοοτροπία και την fusion αρτιότητα. Με το συγκεκριμένο line-up η συνύπαρξη του Brahms και του Beethoven με τους Genesis και τους Mahavishnu Orchestra δεν μπορεί παρά να είναι επιτυχημένη. Τα πολλά synths τόσο σε σολιστικό όσο και ατμοσφαιρικό ρόλο αλλά και το πιάνο του Verdaux προσδίδουν έντονη συμφωνικότητα στο τελικό αποτέλεσμα, αλλά και το απαραίτητο space στοιχείο που πάντα υπήρχε στην μουσική των Clearlight. Από την άλλη, οι «πενιές» του Steve Hillage φέρνουν στο νου μας την κιθαριστική του δουλειά στους δίσκους που έχει μεγαλουργήσει, και το δίπολο Craig Fry/Didier Malherbe σε βιολί και πνευστά αντίστοιχα δίνει χρώμα και δημιουργεί εικόνες στον ακροατή. Η εκτελεστική δεινότητα της μπάντας είναι άνευ σχολιασμού, ενώ ο καταιγισμός μουσικών φράσεων, η ποικιλία ατμοσφαιρών καθώς και οι εναλλαγές αυτών σε συνδυασμό με την πυκνότητα της «Ιμπρεσιονιστικής Συμφωνίας» προκαλούν πολλαπλές εκρήξεις μουσικής ηδονής. Το μόνο ίσως αρνητικό που αξίζει αναφοράς είναι η εξ αποστάσεως ηχογράφηση των μουσικών οργάνων, πράγμα λογικό από την μία μιας και πολλά μέλη της μπάντας κατοικούν πλέον σε μακρινές αποστάσεις μεταξύ τους. Από την άλλη λείπει το στοιχείο του live jam-αρίσματος, το οποίο δίνει πολλά συν στον συγκεκριμένο ήχο. Σε μία εποχή όπου το symphonic prog είναι πολλές φορές συνώνυμο της cheesy μελωδίας και της προβλεπόμενης μουσικής φόρμας και όπου δυστυχώς έχει ξεχάσει τον φύσει περιπετειώδη και αντισυμβατικό του χαρακτήρα, οι Clearlight έρχονται να μας θυμίσουν όλα αυτά τα στοιχεία τα οποία μας έκαναν να αγαπήσουμε τον συγκεκριμένο ήχο. Αν ψάχνετε τον καλύτερο συμφωνικό δίσκο της χρονιάς μην ζορίζεστε άδικα, τον έχετε ήδη μπροστά σας.
9 / 10 Πάρης Γραβουνιώτης |
Κάντε το πρώτο σχόλιο