Συνέντευξη: Tom Englund (Evergrey)

Από τον Λευτέρη Σταθάρα

Ο Tom Englund είναι ένας άνθρωπος ο οποίος χρησιμοποιεί την μουσική του σαν τον προσωπικό του ψυχαναλυτή. Αυτό φαίνεται και από τους στίχους του, αλλά και σε κάθε συζήτηση που κάνει. Αυτή τη φορά του μιλήσαμε για τον καινούριο δίσκο. Παρέα με τον Τρύφωνα Κακλαμάνο ετοιμάσαμε τις ερωτήσεις και ξεκίνησε μια συζήτηση για το παρελθόν και το μέλλον των Evergrey, που ίσως να έβγαλε και ένα μικρό παράπονο. Ο ίδιος έχει την μπάντα ως προέκταση του εαυτού του, οπότε πολλές φορές το πρώτο ενικό μπερδεύεται με το πρώτο πληθυντικό και τούμπαλιν. Το σημαντικό είναι ότι οι Evergrey φαίνεται να έχουν μέλλον ακόμα και μάλλον το “Hymns For The Broken” θα τους δώσει μια ώθηση παραπάνω για να συνεχίσουν με μεγαλύτερη όρεξη…

 Γεια σου Τοm! Συγχαρητήρια για το νέο δίσκο. Μπορείς να μας πεις την ιστορία για την επιστροφή των Jonas Ekdahl και του Henrik Danhage;

Tom: Ευχαριστούμε πολύ! Ήταν μακριά διαδικασία. Έγινε πρόταση στον Hannes να παίξει με τους Sabaton και εμείς δεν κάναμε κάτι εκείνη την περίοδο και μάλιστα ήμουν και αρκετά κουρασμένος με την μπάντα οπότε δεν υπήρχε περίπτωση να μην τον αφήσω να πάει εκεί. Το μόνο πρόβλημα ήταν ότι είχαμε προγραμματισμένες δύο συναυλίες για τον Οκτώβριο και οι μόνοι δύο που ήξερα να γνωρίζουν τα κομμάτια ήταν ο Henrik και ο Jonas και έτσι τους ρώτησα αν ήθελαν να παίξουν αυτές τις συναυλίες σαν session μουσικοί. Νομίζω ότι οι δύο συναυλίες έγιναν στο Βέλγιο και εκεί νιώσαμε ότι έλειψε ο ένας στον άλλο και σαν μουσικοί αλλά και σαν φίλοι παρόλο που δεν σταματήσαμε να είμαστε φίλοι από τότε που έφυγαν από την μπάντα. Ωστόσο όλοι είχαμε άλλες δουλειές και δεν βρισκόμασταν πολύ συχνά. Έτσι αρχίσαμε να μιλάμε όλο και πιο συχνά και πρότεινα στον Jonas να παίξει session drums στον νέο δίσκο. Είχα πει ότι έπρεπε να βρούμε νέο κόσμο να μπει στη μπάντα τότε. Εάν δεν γυρνούσαν τα παιδιά τότε δεν θα κάναμε άλλο άλμπουμ. Αλλά ο Jonas δεν ήθελε να είναι session drummer και αργότερα κατάλαβα γιατί. Ήθελε να γυρίσει ως μόνιμο μέλος. Έτσι καθίσαμε και μιλήσαμε πολύ και με τους δύο και φτάσαμε στο συμπέρασμα ότι  θέλουμε να ξαναπροσπαθήσουμε. Τότε ξεκίνησε να ρολάρει το πράγμα. Ο Jonas που έπαιξε πάνω από 20 κομμάτια που είχε γράψει για τους Evergrey χωρίς να είναι στους Evergrey κι έτσι με κομμάτια που είχαμε εμείς φτάσαμε να έχουμε να διαλέξουμε ανάμεσα σε 27 κομμάτια!

Ουαου! 27 κομμάτια; Οπότε ο επόμενος δίσκος σας είναι έτοιμος;

Tom: Σχεδόν ναι (γέλια). Θα μπορούσαμε σε δύο μήνες να βγάλουμε ένα δίσκο με το υλικό που έχουμε τώρα.

Η διαδικασία ηχογράφησης πώς πήγε; Ποιοι ήταν οι παράγοντες που σας επηρέασαν για τις επιλογές που κάνατε για τον ήχο του δίσκου;

Tom: Είπαμε ότι αν θέλουμε να το ξανακάνουμε αυτό χωρίς να είναι ντροπιαστικό, θα πρέπει να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε. Για να μην παρεξηγηθώ, έχουμε κάνει το καλύτερο που μπορούσαμε για κάθε άλμπουμ μας, αλλά αυτή τη φορά ήμασταν 5 τύποι αποφασισμένοι να κάνουμε τον καλύτερο δίσκο στο κόσμο, σύμφωνα με τα στάνταρ μας. Έτσι, ξέραμε ότι θα έπρεπε να δουλέψουμε πολύ και νομίζω ότι εγώ και ο Jonas δουλεύαμε σχεδόν 19 ώρες την ημέρα. Περάσαμε πάρα πολύ ωραία. Ηχογραφήσαμε και τα τύμπανα και το μπάσο live και περάσαμε το άλμπουμ όσο λιγότερο γίνεται από υπολογιστή. Τα φωνητικά είναι επίσης σχεδόν 60-70% live, γι’ αυτό έχει και αυτή την live αίσθηση ο δίσκος. Είναι ένα μια νέα πτυχή για εμάς αυτή.

Έχετε δώσει μεγάλη προσοχή αυτή τη φορά στην παραγωγή και στην διαφήμιση του άλμπουμ. Υπάρχει και μεγάλη κίνηση στα social media από μέρους σας. Ήταν δική σας απόφαση ή το πρότεινε η εταιρεία;

Tom: Όχι, ό,τι έχει γίνει για το άλμπουμ είναι δικές μας ιδέες και μέρος του οράματος μας. Η δημοσιότητα δημιουργείται από εμάς. Η εταιρεία μπορεί να πλήρωσε την παραγωγή, αλλά όλες οι δημιουργικές ιδέες έρχονται από την μπάντα.

Επίσης, εντυπωσιακό είναι και το video clip. Φαντάζομαι ότι θα πρέπει να κόστισε μια περιουσία και ετοιμάζεστε και για ένα ακόμη, σωστά;

Tom: Ναι, κόστισε πολλά λεφτά, αλλά είχαμε πει από την αρχή ότι αν θα ξαναπροσπαθήσουμε σαν μπάντα δε θα κρατήσουμε τίποτα. Θα βάλουμε και την τελευταία δεκάρα που είχαμε μαζέψει για τον δίσκο για να δούμε πόσο μακριά θα μας πάει. Ελπίζω ότι θα ανταμειφθούμε παίζοντας πολλά shows μπροστά σε πολύ κόσμο. Μέχρι στιγμής έχουμε ανταμειφτεί με τον κόσμο να μας λέει καλά λόγια για το δίσκο και τώρα ετοιμάζουμε και δεύτερο video clip πάλι με τον Patric Ullaeus. Είμαστε πολύ τυχεροί που δουλεύουμε μαζί του και είναι καλός μας φίλος εδώ και πολλά χρόνια, αλλά αυτό δεν κάνει το βίντεο πιο φθηνό, δεν είμαστε ΤΟΣΟ καλοί φίλοι (γέλια). Είμαστε πολύ χαρούμενοι που θα μπορέσουμε να παρουσιάσουμε και την άλλη πλευρά των Evergrey. Η επιλογή του “King Οf Errors” ήταν προφανής για όλους μας. Ήταν το πρώτο κομμάτι που όλοι νιώσαμε ότι πρέπει να είναι το πρώτο μας video clip. Τώρα με το “The Grand Collapse”, που είναι  ένα από τα αγαπημένα μας κομμάτια, δείχνουμε την άλλη μας πλευρά, την πιο βαριά και πιο περίπλοκη. Είναι πολύ σημαντικό να δείξουμε ότι έχουμε όλα αυτά τα στοιχεία από το “King Οf Errors” μέχρι το “The Grand Collapse”

Μιας και το ανέφερες, το “The Grand Collapse” είναι το αγαπημένο μου κομμάτι στο δίσκο. Έχει περισσότερα progressive στοιχεία. Είναι πιο εύκολο ή πιο δύσκολο για εσάς να γράψετε τέτοια κομμάτια; Και τα προτιμάτε αλήθεια;

Tom: Τα προτιμάμε όλα, αλλά ταυτόχρονα είχαμε στο μυαλό μας ότι γράψαμε ένα concept album και για να είναι συνεκτική η ιστορία θα πρέπει τα κομμάτια να δείχνουν τι γίνεται στιχουργικά στα κομμάτια. Έτσι, δούλεψα πολύ στους στίχους και στις φωνητικές γραμμές και με την μπάντα δουλέψαμε σκληρά έτσι ώστε η μουσική να ταιριάζει στην ιστορία. Μπορεί να είχαμε πολλά riffs και κομμάτια γενικά αλλά έγιναν πολλές αλλαγές στα 27 κομμάτια που είχαμε συνολικά. Γενικά προτιμάμε και το “Missing You” και το “The Grand Collapse”, είναι οι δύο κόσμοι των Evergrey.

Μπορείς να μας δώσεις μια ιδέα για το concept του δίσκου;

Tom: Τα θεμέλια της ιστορίας έρχονται από την κατάθλιψη και εξουθένωση που με έπιασε μετά το “Glorious Collision”. Την ημέρα της κυκλοφορίας του είχαμε το release party που ήταν sold out και παίξαμε ακουστικά, κάτι που θα κάνουμε και στην Ελλάδα. Αλλά τότε ένιωθα ότι ήθελα να τα παρατήσω. Και από τότε είχα αυτά τα συναισθήματα. Δεν ήξερα τι θέλω να κάνω με τη ζωή μου και τότε ξεκίνησαν περίπου να πεθαίνουν για εμένα οι Evergrey. Μέχρι την ημέρα που αποφασίσαμε να το ξαναπροσπαθήσουμε με τον Henrik και τον Jonas. Για μένα το album δείχνει αυτό: τη μετάβαση από τα χειρότερά μου μέχρι το “The Aftermath”, όπου τουλάχιστον μπορώ να δω τον εαυτό μου να βγαίνει από αυτό το σκοτεινό τούνελ. Ξεκινάω και προσεγγίζω διαφορετικά τον εαυτό μου.

Άρα όλος ο ενθουσιασμός για το δίσκο και ο πόθος που έχετε αυτός ο δίσκος να σας κάνει μεγαλύτερους από ποτέ, έρχεται από το γεγονός της επανασύνδεσης σας;

Tom: Απόλυτα. Όπως είπα και νωρίτερα δε θα είχαμε κάνει άλλο δίσκο αν δεν γυρνούσαν. Ίσως να κάναμε άλλον ένα για να παίρναμε τα λεφτά (γέλια), αλλά δε θα κάναμε περιοδεία ή τίποτα τέτοιο. Θα είχε τη μισή ψυχή μας. Νομίζω ότι κάναμε το ακριβώς αντίθετο.

Με τις προηγούμενες κυκλοφορίες σας είχατε διχάσει (Torn) τον κόσμο σας, no pun intended (γέλια). Υπήρχε μια μερίδα κόσμου που δεν ήταν ικανοποιημένοι και άλλοι που ήταν. Με το “Hymns For The Broken” φαίνεται να υπάρχει μια συμφωνία. Πως σας κάνει να νιώθετε αυτό;

Tom: Φανταστικά! Υπήρχε ένα ρητό που έλεγε “αν ο δίσκος σου αρέσει σε όλους τότε είσαι μικρή μπάντα” (γέλια). Αλλά αυτό είναι κάτι που χρησιμοποιείς στην αρχή που αρέσεις μόνο στη μητέρα και την αδελφή σου. Αλλά είναι φανταστικό συναίσθημα. Κάναμε press tour στην Ευρώπη και την Αμερική  και όλα τα λόγια που ακούγαμε ήταν σχεδόν τα ίδια. Σχεδόν λέξη προς λέξη ο κόσμος έλεγε τα ίδια πράγματα. Τότε ξέρεις ότι έχεις χτυπήσει κάποιο νεύρο και είσαι στο ίδιο μήκος κύματος με τον κόσμο. Είναι λες και ξαφνικά ο κόσμος καταλαβαίνει τους Evergrey. Σαν να λένε: “α, τώρα κατάλαβα τι κάνετε Evergrey”… ναι ευχαριστούμε πολύ, το κάνουμε αυτό εδώ και 20 χρόνια!! (γέλια). Είναι πολύ ωραίο συναίσθημα. Νιώθουμε ότι είμαστε σε εξαιρετική φάση για να ξεκινήσουμε να κάνουμε και live για να δείξουμε στο κόσμο από τι είμαστε φτιαγμένοι. Είναι τιμή μας να μπορούμε να κάνουμε κάτι τέτοιο στον ένατο δίσκο μας. Νιώθω ότι είναι ένα επίτευγμα.

Και πώς θα βαθμολογούσες αυτό το δίσκο συγκριτικά με τα παλιά σας άλμπουμ;

Tom: Δεν μου αρέσει να βαθμολογώ (γέλια). Αλλά αν με ρωτούσες ποιον δίσκο σκέφτομαι σαν δίσκο που δείχνει τους Evergrey πάντα θα λέω το “Solitude Dominance Tragedy”, γιατί αυτός είναι ο πρώτος δίσκος που βρήκα τι ακριβώς θέλω να κάνω με τους Evergrey. Σε δέκα χρόνια ίσως να βαθμολογώ τα κομμάτια μου. Να σου πω και κάτι; Πετάγαμε για τις Ηνωμένες Πολιτείες και καθόμουν με τον Jonas και ακούγαμε τα παλιά μας άλμπουμ μετά από πολύ καιρό. Μας άρεσαν όλα! Ακούγεται αλαζονικό, αλλά είναι ωραίο να μπορείς να πεις ότι έκανες ό,τι καλύτερο μπορούσες σε κάθε δίσκο. Αλλά δεν μπορείς να τους ικανοποιείς όλους. Εκτός ίσως από τώρα (γέλια).

Αν θα κατέτασσες τους Evergrey σε κάποιο μουσικό είδος, ποιο θα ήταν αυτό;

Tom: Από τον πρώτο μας δίσκο έλεγα ότι παίζουμε dark melodic metal και νομίζω ότι μας ταιριάζει ακόμα. Δε θα ήθελα να μας βάλω στο power ή το prog metal, αλλά θα μπορούσες, γιατί έχουμε progressive τάσεις και έχουμε και prog/power επιρροές, αλλά είμαστε κάτι παραπάνω. Δεν ξέρω πώς να το περιγράψω καλύτερα πέρα από Dark Melodic Metal με διάφορες επιρροές.

Έχετε παίξει κομμάτια από το νέο δίσκο live; Πως τα έχουν δεχθεί οι fans;

Tom: Είχαμε ένα festival στη Ρουμανία πριν από λίγο καιρό που πήγε πολύ καλά. Φυσικά δεν παίξαμε όλα τα κομμάτια, γιατί έχουμε πολλά κομμάτια να επιλέξουμε από πολλούς δίσκους. Αυτό νομίζω θα είναι και το πρόβλημά μας όταν παίξουμε στην Ελλάδα. Νομίζω ότι πρέπει να παίξουμε πολλή ώρα για να μείνουν οι μισοί ικανοποιημένοι (γέλια).
-“Γιατί δεν παίξατε αυτό;”
-“Γιατί είχαμε μόνο δύο ώρες!!”

Βλέπουμε πολλά συγκροτήματα τα τελευταία χρόνια (βλέπε Dream Theater, Pain Of Salvation) να αλλάζουν κατά πολύ τον ήχο τους και το στυλ τους σε σημείο που να μη θυμίζουν τους παλιότερους εαυτούς τους. Εσένα ποια είναι η γνώμη σου για αυτό;

Tom: Δεν έχω ακούσει τα τελευταία άλμπουμ των Dream Theater ή τον Pain of Salvation. Είμαι φαν και των δύο συγκροτημάτων, αλλά αν δεν μ’ αρέσει κάτι δεν το ακούω. Ακούω τα παλιότερα.

Έχετε να παίξετε πολύ καιρό στην Ελλάδα. Νομίζω είναι πέντε χρόνια…

Tom: ναι είχαμε παίξει στη Λάρισα νομίζω…

Αυτό ήταν πιο παλιά… είχατε παίξει και στην Αθήνα σε ένα μικρό club.

Tom: Ααα έχεις δίκιο! Νόμιζα ότι αυτό ήταν πριν από δέκα χρόνια.

Όχι, είχατε παίξει μια φορά μόνο στη Λάρισα αν θυμάμαι καλά και είχατε έρθει στην Αθήνα μετά το “Torn”.

Tom: Ναι, σωστά. Ένα πολύ μικρό μαγαζί ε; Πολύς κόσμος, πολύς ιδρώτας.

Ακριβώς. Κοπανιόσουν και τα μαλλιά σου πιανόντουσαν στο ταβάνι του μαγαζιού.

Tom: Καλά, αυτό συμβαίνει συνέχεια (γέλια). Πάντως να ξέρεις ότι ανυπομονούμε πολύ να έρθουμε. Ειλικρινά, από την πρώτη φορά που παίξαμε με τους Crimson Glory, η Ελλάδα έχει μια ξεχωριστή θέση στη καρδιά μας και είναι παράξενο που δεν έχουμε ξαναέρθει από τότε, αλλά θα επανορθώσουμε. Τρία shows, ένα ακουστικό και δύο headline για πρώτη φορά… ή έτσι νόμιζα… μου θύμισες και αυτή στο μικρό χώρο. Αλλά αυτή τη φορά έχουμε ένα show που φαινόμαστε καλά, ακουγόμαστε καλά και νιώθουμε καλά. Θα είναι τέλεια.

Συνεργάστηκες πρόσφατα και με έναν συμπατριώτη μας, τον Gus G και τραγούδησες ένα τραγούδι στο προσωπικό του album. Πώς ήταν η συνεργασία μαζί του;

Tom: Γνωριζόμαστε με τον Gus πολλά χρόνια από τότε που ζούσε στο Γκέτεμποργκ. Με πήρε το προηγούμενο καλοκαίρι και με ρώτησε αν ήθελα να γράψουμε μαζί ένα κομμάτι για το νέο δίσκο και συμφώνησα. Συζητούσαμε για το τι θα γράψουμε και μου είχε πει τότε ότι η λέξη “Dreamkeeper” ήταν κολλημένη στο μυαλό του. Έτσι, του είπα ότι θα γράψω ένα τραγούδι με θέμα αυτόν και προσπάθησα να γράψω στίχους γι’ αυτόν. Κρίμα που δε θα είναι στην Ελλάδα όταν ερχόμαστε. Μιλούσαμε τις προάλλες, γιατί θα παίξουμε μαζί εδώ στη Σουηδία. Ίσως την επόμενη φορά.

Πιστεύεις ότι το internet βοήθησε την μουσική βιομηχανία; Έχει βοηθήσει τους Evergrey?

Tom: Δεν έχει βοηθήσει πολύ στις πωλήσεις!! (γέλια). Αλλά νομίζω έχει βοηθήσει την μουσική γενικότερα. Είναι δύσκολη ερώτηση…

Ρωτάω γιατί σε βλέπω και είσαι πολύ ενεργός και στα social media. Προσπαθείς να είσαι σε επαφή με τους φαν σου όσο περισσότερο μπορείς.

Tom: Ναι, όσο μπορώ. Γι’ αυτό στεναχωριέμαι όταν μερικοί άνθρωποι  τσαντίζονται όταν δεν απαντάμε. Είναι πολύς ο κόσμος που μας γράφει και προσπαθούμε να απαντάμε και να είμαστε όσο πιο κοντά στους fans μας γίνεται, αλλά είναι αδύνατο να είμαστε εκεί κάθε φορά που μας στέλνει κάποιος. Είναι στενάχωρο όταν μερικοί δεν το καταλαβαίνουν αυτό.

Του χρόνου κλείνετε 20 χρόνια. Έχετε σκεφτεί τίποτα σπέσιαλ? Ένα DVD ίσως;

Tom: Εξαρτάται πώς τα μετράς τα χρόνια. Είναι αλήθεια ότι η ιδέα των Evergrey ήρθε το 1995. Αλλά το πρώτο μας demo βγήκε το ’96 οπότε θα δούμε. Έχουμε κάποια σχέδια.  Ξαφνικά έχουμε αρκετές ωραίες ιδέες για πράγματα που θέλουμε να κάνουμε πριν πεθάνουμε. Νομίζω ότι το DVD είναι μια από αυτές τις ιδέες, όπως και το ακουστικό άλμπουμ. Επίσης, θέλουμε να ακολουθήσουμε και αυτόν το δίσκο με ένα νέο. Ίσως έτσι θα πρέπει να τελειώσουμε. Δέκατος δίσκος, ένα DVD έναν ακουστικό άλμπουμ και μετά να την κάνουμε!! (Σ.τ.Μ. then we fuck off)

Με βοηθάς λίγο να σου κάνω και την επόμενη ερώτηση έτσι. Είσαι 20 χρόνια πιο μεγάλος από τότε που ξεκίνησε η μπάντα.

Tom: Νιώθω 50 χρόνια μεγαλύτερος! (γέλια)

Είναι η μουσική ένας σημαντικός παράγοντας για εσένα όπως ήταν πριν από 20 χρόνια;

Tom: Ναι, αλλά με διαφορετικό τρόπο, γιατί πλέον υπάρχουν και άλλα πράγματα στη ζωή που βρίσκω σημαντικά. Αλλάξανε λίγο τα πράγματα. Η μουσική θα παραμείνει και θα είναι πάντα πολύ σημαντική για εμάς και όταν βγάζουμε ένα δίσκο σαν το Hymns τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό. Επίσης βάζω τόσο πολύ από την προσωπική μου ζωή στους στίχους που θα είναι αδύνατο για μένα να μην θεωρώ τη μουσική ένα μεγάλο μέρος της προσωπικότητας μου. Η μουσική, οι στίχοι, το να παίζουμε, το να ασχολούμαι με την μουσική, ο κόσμος που επηρεάζει το δίσκο, οι fans και όλα αυτά ήταν η ζωή μου τα τελευταία 20 χρόνια. Και νομίζω ότι είναι επίτευγμα μετά από 20 χρόνια να καταφέρνεις να κυκλοφορείς ποιοτική μουσική. Για εμάς θα είναι τα πάντα η μουσική και αν το χάσουμε, όπως νιώθαμε μετά το “Glorious Collision” τότε δεν θα κάνουμε άλλο δίσκο.

Άρα οι fans σας να θεωρούν σίγουρο ότι όσο νιώθετε καλά θα συνεχίσετε να βγάζετε μουσική;

Tom: Βέβαια. Τώρα είναι η σειρά τους. Το μόνο που πρέπει να κάνουν είναι να μας κάνουν να νιώθουμε ευπρόσδεκτοι.

Είμαι σίγουρος ότι θα το κάνουν. Ποιες είναι οι πρώτες 5 μπάντες που σου έρχονται στο μυαλό και σε έχουν επηρεάσει;

Tom: χμμ… για να δούμε: Pink Floyd – όλα τα άλμπουμ, Iron maiden – όλα τα άλμπουμ, Yngwie Malmsteen – μερικά άλμπουμ, Queensrÿche – κάποια άλμπουμ και…. (πέρασαν μερικά δευτερόλεπτα) King Diamond – κάποια άλμπουμ (γέλια)

Νομίζω ότι τελείωσαν οι ερωτήσεις μου. Ανυπομονούμε να σας δούμε στο τέλος του μήνα. Ό,τι άλλο θες να προσθέσεις, τώρα είναι η ώρα.

Tom: Ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σου. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι όσοι δεν έχουν δει τους Εvergrey, τώρα θα πρέπει να μην χάσουν την ευκαιρία και να τους δουν, γιατί τώρα είμαστε στα καλύτερά μας. Είμαστε χαρούμενοι και ανυπομονούμε να παίξουμε live. Ανυπομονούμε να παίξουμε και ακουστικά και τα headline show. Είναι οι δύο πλευρές των Evergrey και είναι πολύ ωραίο που μπορούμε να δείξουμε και τις δύο. Οπότε να είστε εκεί!!!