Past & Present (Svart & other news)

Από τον Κώστα Ρόκα

27 / 06 / 2014

Ήρθε το καλοκαίρι και μαζί του μας έφερε και κάποιες πολύ ενδιαφέρουσες κυκλοφορίες, που πιστεύουμε ότι είναι άξιες παρουσίασης. Το νέο πακέτο περιλαμβάνει νέα από τον πολύ δραστήριο και ιδιαίτερο ευρωπαϊκό βορρά, ενώ και στο νότο έχουμε δύο πολύ ενδιαφέροντα δισκογραφικά γεγονότα για τα οποία θα μιλήσουμε λίγο παραπάνω. Τηρώντας την χρονολογική σειρά, των δισκογραφικών γεγονότων που (ξανά)ήρθαν στο φως, θα ξεκινήσουμε με κάποιες αξιόλογες επανεκδόσεις. Στο θέμα των επανεκδόσεων ο γράφων δίνει μια ιδιαίτερη βαρύτητα, μιας και η θριαμβευτική επάνοδος του βινυλίου τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργήσει έναν ιδιαίτερο ενθουσιασμό στους μουσικόφιλους και ιδιαίτερα στους συνοδοιπόρους συλλέκτες βινυλίου. Οπότε, ας ξεκινήσουμε από τα νότια και μετά θα αρχίσουμε να ανεβαίνουμε προς τα βόρεια.

Cervello – Melos [1973]

Progressivo italiano λοιπόν και εδώ έχουμε μια περίπτωση γκρουπ με μία μόνο κυκλοφορία. Το συγκεκριμένο LP για πολλούς -μαζί τους κι εγώ- είναι ένα πραγματικό χαμένο διαμάντι από την γείτονα χώρα. Οι Cervello ήταν πενταμελής μπάντα από την Νάπολη, που σχηματίστηκε το 1972 και αφού συμμετείχαν σε διάφορα φεστιβάλ και συναυλίες κυκλοφόρησαν το “Melos” το 1973. Δεν είναι τυχαίο ότι το “Melos” φιγουράρει πάντα μέσα στα καλύτερα των φίλων του ιταλικού progressive, όσον αφορά στην δεκαετία του ’70. Ακούγοντας τον δίσκο, θα καταλάβουμε ότι μόνο τυχαίο δεν είναι, για κάποιους ιδιαίτερους λόγους. Καταρχάς, εδώ έχουμε μία περίπτωση συγκροτήματος χωρίς πλήκτρα, όπου αντί αυτών έχουμε φλάουτο, βιολί και σαξόφωνο να συνοδεύουν κιθάρα, μπάσο, ντραμς. Αυτή η οργανική σύνθεση του γκρουπ δημιουργεί περισσότερα ανοίγματα προς την ακουστική φολκ, περνώντας περιστασιακά μέσα από κάπως πιο avant-prog καταστάσεις, ενώ και τα instrumental περάσματά τους αγγίζουν αυτό που αποκαλούμε πολλές φορές ως πομπώδες! Άξια λόγου είναι η θαυμάσια κιθαριστική δουλειά, που έχει τον πρώτο λόγο σε όλη τη διάρκεια του δίσκου. Ακολουθούν τα πνευστά που αναφέραμε και όλα εκείνα τα στοιχεία, που περιέχονται σε αυτό το εκρηκτικό άρωμα του italiano 70s prog. Το 1973 είναι μια χρονιά που πάρα πολλά νέα ιταλικά συγκροτήματα επηρεάζονταν από τα ήδη γνωστά συγκροτήματα της χώρας τους, ενώ ήδη τα μεγάλα ονόματα της εγχώριας σκηνής έψαχναν τρόπους να ξεπεράσουν τα ιταλικά σύνορα. H κυκλοφορία αυτή των Cervello θα λέγαμε ότι είναι ένα από τα αποστάγματα του ιταλικού ’70s ήχου, καθώς στο άκουσμά τους υπάρχουν όλα αυτά τα στοιχεία που έχουμε αγαπήσει από τη συγκεκριμένη σκηνή. Δίσκος απαραίτητος για ακρόαση από τους φίλους του είδους, χωρίς αμφιβολία. Τελειώνοντας, αξίζει να αναφέρουμε ότι ο κιθαρίστας Corrado Rustici είναι ο νεότερος αδελφός του Danielo από τους Οsanna.

Και από τον νότο ανεβαίνουμε προς τον βορρά, όπου η γνωστή μας και πολύ κινητική Svart Records έκανε την κίνηση υπεροχής και επανέκδωσε τρία θρυλικά LP των Φιλανδών Wigwam. Συγκεκριμένα κυκλοφόρησε τα “Tombstone Valentine” [1970], “Fairyport” [1971], “Being” [1974], δηλαδή το δεύτερο, τρίτο και τέταρτο στη σειρά άλμπουμ αυτού του πολύ πρώιμου progressive jazz-rock γκρουπ. Ουσιαστικά εδώ έχουμε την πρώτη και την πλέον αξιόλογη περίοδο της μπάντας, καθώς οι αλλαγές μελών και οι πολλές διαφορετικές μουσικές φιλοδοξίες τους, δημιουργούσαν πάντα κάτι το εκρηκτικό στη μουσική παρουσία τους. Το βασικό line-up ήταν οι Pembroke, Gustavson, Pohjola, Osterberg και έτσι έφτασαν μέχρι το 1974. Πρόκειται για πολύ ενδιαφέρον συγκρότημα, καθώς η ύπαρξή τους στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή έδωσε ένα πολύ δυνατό στίγμα για τον ήχο της σκανδιναβικής σκηνής στις αρχές των 70s. Ουσιαστικά έχουμε μια jazz προσέγγιση της τότε progressive σκηνής, προσθέτοντας Canterbury στοιχεία και λίγο Zappa. Εδώ φαίνεται καθαρά η γενικότερη παιδεία των Wigwam ως προς τη μουσική πλευρά, αλλά και ως προς τη γνώση και φιλοσοφία της συγκεκριμένης μουσικής φόρμας και καταλήγουμε στη στιχουργική με τον πολύ έντονο κοινωνικό χαρακτήρα. Ξεκινώντας χρονολογικά, για να τα πάρουμε με την σειρά, το “Tombstone Valentine” δε διεκδικεί και πολλές δάφνες, καθώς είναι περισσότερο άλμπουμ κατεύθυνσης και ξεκαθαρίσματος μουσικών επιρροών. Με αρκετά συμπαθητικά στοιχεία και σκοτεινό αποτέλεσμα δείχνει τη θέληση του γκρουπ να ξεφύγει στο… κάτι παραπάνω. Απαραίτητο για τους λάτρεις της βόρειας σκηνής για τη συγκεκριμένη εποχή. Aκολουθούν τα εκπληκτικά “Fairyport” και “Being”, δύο υπέροχα πραγματικά άλμπουμ. Τα προσωπικά στοιχεία τους είναι εμφανέστατα, ενώ η μπάντα έχει πάρει το δρόμο της. Με όλες τις επιρροές που αναφέραμε πιο πάνω, αλλά και λίγο πιο έντονο το Van Der Graaf Generator στοιχείο, γίνονται περισσότερο αισθητές οι πιο συχνές progressive εκρήξεις. Πρόκειται για δυο μεγάλα άλμπουμ με συνθέσεις και ήχους πολύ πιο πάνω από τα πρότυπα της εποχής στην Φινλανδία. Μεγάλες instrumental διαδρομές, ηλεκτρικό πιάνο και όργανο και μπόλικα πνευστά είναι τα χαρακτηριστικά της μουσικής των Wigwam. Οι συνθέσεις σταδιακά από τον Pembroke περνούν στον Gustavson. Αυτή η αλληλοεπίδραση μεταξύ των συντελεστών και η περισσότερο πειραματική διάθεση είναι τα χαρακτηριστικά αυτών των δυο εξαιρετικών άλμπουμ της καλύτερης περιόδου του γκρουπ. Με το “Being” έβαλαν τον πήχη πολύ ψηλά, καθώς η συνέχεια είχε πολλές αλλαγές στη σύνθεση τους, με αποτέλεσμα οι Wigwam να κυκλοφορούν αξιόλογες δουλειές, αλλά να μην φτάνουν σε αυτό το επίπεδο. Δύο απαραίτητα διαμάντια για την δισκοθήκη των οπαδών του prog / jazz rock!

Συνεχίζουμε με την Svart Records που εκτός από επανεκδόσεις έχει στραμμένα τα αυτιά της και στη σκηνή του σήμερα. Με αρκετά προσωπικό στυλ και ήχο, έχει μαζέψει υπό την προστασία της αρκετά σχήματα της βορειοευρωπαϊκής σκηνής. Για αρχή το τρίτο LP των χαρακτηριστικών Sabbath Assembly με τίτλο “Quaternity” (SVR0000272). Το γκρουπ φαίνεται να έχει πάρει τις αποφάσεις του και να βαδίζει στους δρόμους που έχει επιλέξει. Θα κάνουμε όμως μια απόπειρα να χωρίσουμε σε δυο τομείς την αξιολόγησή τους. Πρώτα-πρώτα, αν τους κρίνουμε μουσικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχουν κατασταλάξει σ’ αυτά τα μαλακά folky και παραμυθένια μουσικά τοπία και σε αυτό το σημείο συνεχίζουν πολύ καλά. Οι πλούσιες φωνητικές αρμονίες συντελούν σε ένα ομιχλώδες αποτέλεσμα. Κάτι σαν απόσταγμα θα μπορούσαμε να πούμε, αφού με το πέρασμα των χρόνων αυτές οι κάπως πιο κιθαριστικές prog διαθέσεις, έχουν μείνει πίσω για τα καλά. Περισσότερο θα έλεγα κατευθύνονται προς τους Comus και τον Current, δίνοντας μεγαλύτερη αξία στην ερμηνεία και στη δημιουργία μιας σκοτεινής ατμόσφαιρας. Και εδώ είναι που θα πρέπει να πούμε για τον δεύτερο τομέα προσέγγισής τους. Το άκουσμα του “Quaternity” καταλήγει σε μια κατάνυξη, κάτι σαν μια μυστικιστική συνωμοσία και απ’ ό,τι φαίνεται αυτός είναι ο δρόμος που έχουν πάρει. Προφανώς διάλεξαν να απευθυνθούν σε ένα πολύ συγκεκριμένο κοινό.

Η πολύ ενδιαφέρουσα πρόσφατη κυκλοφορία της Svart όμως είναι η καινούρια δουλειά των Νορβηγών Tusmørke και το “Riset Bak Speilet” (SVR0000270). Το γκρουπ έχει τις ρίζες του πίσω στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Η παύση ήταν μεγάλη και το 2009 θα ξαναβρεθούν, ενώ τρία χρόνια αργότερα θα κυκλοφορήσει το ντεμπούτο, με τίτλο “Underjordisk Tusmørke”. Πλήρης ηλεκτρικός και υπόγειος progressive ήχος, εμπλουτισμένος με φλάουτο και πολλά folk στοιχεία. Στη νέα κυκλοφορία τους έχουμε μια εξέλιξη του ήχου τους με περισσότερα πνευστά και ένα ύφος που ενώνει τους Jethro Tull και τη βρετανική folk σκηνή. Τροβαδούροι και μάγισσες καλύπτουν την ατμόσφαιρα της μουσικής τους, συνδυάζοντας μια πιο acid προοδευτική μουσική, που μας χαρίζει μια ευχάριστη σκοτεινή ακρόαση. Οι Tusmørke προχωρούν τον ήχο τους μέσα από progressive μονοπάτια, ταιριάζοντας τον ηλεκτρισμό με τον μύθο και το γήινο με την παράδοση. Επικοί εκεί που πρέπει, με οργανικά ξεσπάσματα να μας χαρίζουν πενήντα λεπτά μιας πραγματικής απόλαυσης στη δύσβατη και σκοτεινή αυλή τους. Η ευχάριστη αυτή εξέλιξή τους μας δημιουργεί μια ευφορία και μια προσμονή για το μέλλον τους, αλλά και για όλη την υπόγεια νορβηγική progressive σκηνή. Θα βρίσκεται στις μηνιαίες playlists του ProgRocks.gr για τους καλοκαιρινούς μήνες σίγουρα!

Με την Svart τελειώνουμε για την ώρα μιας και για την κυκλοφορία των Messenger με έχει καλύψει ο Γιώργος Φλωράκης με το άρθρο του για το “Illusory Blues” (κλικ) καθώς και η πρόσφατη επίσημη παρουσίαση του ντεμπούτου των Λονδρέζων από το site (κλικ).

Κλείνοντας, φεύγουμε από τον βορρά και τα σκοτεινά στενά του, για να κατέβουμε στα Βαλκάνια και πιο συγκεκριμένα στους Κροάτες Fjodor στην τρίτη τους κυκλοφορία με τίτλο “St. Anthony’s Fire” σε περιορισμένα αντίτυπα από την εγχώρια Cosmic Eye που αποκτά ειδίκευση σε τέτοιου είδους μπάντες. Οι Fjodor είναι μια εκρηκτική jam band και στην εν λόγω κυκλοφορία τους, ουσιαστικά έχουμε ένα κομμάτι χωρισμένο στις δύο πλευρές του δίσκου. Εδώ μέσα γίνονται τα πάντα! Instrumental prog ήχος με δυναμικές εκρήξεις, βαλκανο-ανατολίτικες επιρροές, μπόλικο kraut που σε πολλά σημεία γίνεται… πρωτοποριακό, όπου χρειάζεται λίγο stoner για γέμισμα, ηλεκτρονικά εφέ που δημιουργούν την απαραίτητη space ατμόσφαιρα, βαριά κιθαριστικά riffs, οι Floyd είναι πανταχού παρόντες και οι κλασσικές ψυχεδελικές φόρμες συντελούν σε ένα απίστευτο ταξιδιωτικό jam! Οι Fjodor προχωρώντας κατανοούν όλο και περισσότερο την εκτέλεση αλλά και τη δημιουργία ενός πραγματικού ψυχεδελικού ταξιδιού, περασμένο μέσα στον ήχο του σήμερα. Απολαυστικό άκουσμα για ανοιχτά αυτιά από την γείτονα χώρα που τα τελευταία χρόνια δείχνει να στέκεται δυναμικά στον χώρο, μιας και λόγω κοινωνικών κυρίως καταστάσεων, η σκηνή της τις προηγούμενες δεκαετίες αδικήθηκε και ήταν χαμένη για πολλά χρόνια.