Pink Floyd – The Endless River

An Unfinished Journey

Πέρασαν κιόλας 20 γεμάτα χρόνια από την έσχατη δισκογραφική δουλειά της σπουδαιότερης μπάντας του 20ου αιώνα. Το “The Division Bell” έμελλε να είναι ο τελευταίος δίσκος που περιείχε νέο Floyd υλικό, ακόμη κι αν ο κύριος Waters θα προτιμούσε αυτή την ιδιότητα να την είχε το “The Final Cut”. Να που λοιπόν εν έτει 2014 ο David Gilmour και ο Nick Mason αποφάσισαν να βγάλουν από το συρτάρι κάποιες ακυκλοφόρητες και «κομμένες» συνθέσεις από την “Division Bell” περίοδο των Floyd και να τις κυκλοφορήσουν υπό την ετικέτα ενός κανονικού studio δίσκου, για το αν ήταν σωστή η λανθασμένη αυτή η επιλογή θα φανεί στην συνέχεια του κειμένου.

Καταρχάς, το στοιχείο που συγκινεί καθ’όλη την διάρκεια του δίσκου είναι ο ήχος των πλήκτρων του συγχωρεμένου Rick Wright. Χωρίς ουδεμία αμφιβολία είναι ο απόλυτος πρωταγωνιστής του “The Endless River”, ο τρόπος που γεμίζει τον χώρο με ηχοχρώματα, ο συναισθηματικός του τόνος και η αντίληψη του για τον ρόλο των synths μέσα στις συνθέσεις, μας θυμίζουν γιατί υπήρξε ο πιο ουσιώδης πληκτράς που πέρασε ποτέ από τον progressive χώρο και όχι μόνο.

Από την άλλη, άξιος συνοδοιπόρος του στο ηχητικό ταξίδι του δίσκου είναι φυσικά ο David Gilmour, ο οποίος έχει την ικανότητα να απογειώνει ακόμη και ένα μέτριο κομμάτι με ένα του απλό solo, το ζεστό και μελωδικό του παίξιμο με την Strat του είτε σολάρει, είτε αρπίζει, είτε ριφάρει, πάντα θα καταφέρνει να καθηλώνει. Αυτό το δίπολο Gilmour-Wright είναι δυστυχώς και το μοναδικό πραγματικά άξιο αναφοράς σε όλην την διάρκεια του “Endless River”.

Και για να εξηγούμαι, οι δύο μοναδικές ολοκληρωμένες συνθέσεις του δίσκου, δηλαδή τα “It’s What We Do” και “Louder Than Words” (το μοναδικό κομμάτι με στίχους) είναι και οι κορυφαίες του στιγμές, οι οποίες τις προφανείς ομοιότητες με παλαιότερο Floyd υλικό (για παράδειγμα η σχεδόν “Shine On You Crazy Diamond” εισαγωγή του “It’s What We Do”) σε βάθος χρόνου θα μπουν άνετα στην μια best of ανθολογία της μπάντας. Από εκεί και πέρα επικρατούν μικρά σε διάρκεια κομμάτια με μέση ώρα διάρκειας κάτω των 2 λεπτών, στα οποία, ενώ εντοπίζονται  από ενδιαφέρουσες έως και συγκινητικές στιγμές με κυριότερο άξονα την μουσική κατεύθυνση των “Cluster One” και “Marooned”, παραμένουν ανολοκλήρωτες. Παρόλο που συνεχίζουν να καταφέρνουν να δημιουργούν μαγικές εικόνες και να ταξιδεύουν τον ακροατή, ο χαρακτήρας του δίσκου που σχηματίζεται από τις συνεχόμενες ακροάσεις είναι ένα κολάζ στιγμών χωρίς ροή και συνοχή.

Και είναι πραγματικά κρίμα διότι η instrumental φύση του βοηθάει στο να αναδειχτούν κάποιες πτυχές των Floyd που είχαμε χρόνια να ακούσουμε. Για παράδειγμα σε κομμάτια όπως τα “Skins”, “Calling” και “Autumn 68” εντοπίζεται μια διάθεση για πειραματισμό στον ήχο τους που είχαμε να την ακούσουμε από την “Ummagumma”-“Meddle” περίοδό τους, ενώ η κιθαριστική δουλειά του Gilmour στα “Allons-Y” είναι μία ξεκάθαρη αναφορά στο υλικό του “The Wall” και σε κομμάτια όπως τα “Another Brick In The Wall Pt. 2” και “Run Like Hell”.

Αν το “The Endless River” δεν κυκλοφορούσε ως κανονική Floyd δισκογραφική δουλειά  πιθανότατα να μην εξαντλούσα όλη μου την αυστηρότητα, όμως εφόσον οι ίδιοι του οι δημιουργοί  το επέλεξαν προφανώς και για εμπορικούς λόγους μιας και δεν θα είχε την ίδια αίγλη και το ίδιο εκτόπισμα αν κυκλοφορούσε ως έναν compilation ακυκλοφόρητων κομματιών, οφείλω και εγώ να το κρίνω ως έχει. Και ενώ δεν είχα φυσικά την απαίτηση να ακούσω ένα δεύτερο “Animals” ή ένα δεύτερο “Wish You Were Here”, και παρά το ότι υπήρχαν διάσπαρτα σημεία με τα οποία ανατρίχιασα, ο δίσκος αφήνει την αίσθηση του ανολοκλήρωτου, επομένως….

7 / 10

Πάρης Γραβουνιώτης

Thought I’d Something More To Say

Αράλη, κεντρική Ασία. Λίμνη όπου συντελέστηκε μία από τις μεγαλύτερες οικολογικές καταστροφές του πλανήτη όταν η τότε Σοβιετική Ένωση αποφάσισε να εκμεταλλευτεί τους δύο κύριους ποταμούς που την τροφοδοτούσαν για αρδευτικά έργα. Η άλλοτε τεράστια έκταση νερού σιγά σιγά άρχισε να εξαφανίζεται, το ίδιο και οι μορφές ζωής που ζούσαν εκεί, με αποτέλεσμα σήμερα να δεσπόζει μία έρημος όπου ανά τόπους είναι πιθανή η θέαση σκουριασμένων πλοίων καρφωμένων στο χώμα, δείγμα του περάσματος του χρόνου. Ίσως να φαίνεται άκαιρη η αναφορά, όμως οι ίδιοι οι Pink Floyd φρόντισαν να μας παρουσιάσουν το γεγονός αυτό μέσα από το video clip του “Louder Than Words” στα πλαίσια της νέας κυκλοφορίας τους. Αν μη τι άλλο προκλητική και βαθύτατα σημειολογική η αναφορά στα πλοία που δέσποζαν στη λίμνη, την ίδια την Αράλη και τον πλούτο της. Άραγε το πλοίο των Pink Floyd να είναι και αυτό σφηνωμένο στο χώμα, γεμάτο σκουριά με μόνο νόημα την μουσειακή του αξία;

Η νέα κυκλοφορία των μυθικών Βρετανών είναι ίσως η πιο ιδιαίτερη κυκλοφορία που έχω κατά νου σχετικά με συγκρότημα, και δη ιστορικό. Οι David Gilmour και Nick Mason αποφάσισαν να δώσουν στην δημοσιότητα κάποιες συνθέσεις από την πολύ παραγωγική περίοδο όπου ύφαιναν το “Division Bell”, έχοντας ως κύριο στόχο την μνημόνευση του εκλιπόντος Rick Wright. H μετάφραση του παραπάνω χρήζει προσοχής. Έχουμε να κάνουμε με συνθέσεις όπου ουσιαστικά η μεγαλύτερη δουλειά έγινε στην παραγωγή και στην λεπτή εργασία του «κολλήματος» κιθάρας ή τυμπάνων πάνω στον ήδη υπάρχοντα σκελετό. Για τους ιθύνοντες είναι προφανής  σκοπός ο δίσκος να παρουσιαστεί όσο το δυνατόν ομοιογενής, για αυτό και χωρίζεται σε 4 μέρη, όπου τα instrumental κομμάτια θα διαδέχονται το ένα το άλλο.

Μου είναι αδύνατον να αποδώσω με λεπτομέρεια τι λαμβάνω στην κάθε στιγμή του δίσκου. Μπορώ όμως με σιγουριά να απαντήσω με ακρίβεια υποδεκάμετρου στην ερώτηση «Αξίζει εν τέλει ο δίσκος;». Και βέβαια. Για όποιον γνωρίζει τους Pink Floyd ξέρει ότι ο Rick Wright ήταν ο θεμέλιος λίθος του ήχου τους και στο “Endless River” υπάρχει η μεγαλειώδης ευκαιρία να ακουστεί αυτή η ηχητική οπτική. Αναμφίβολα η αποσπασματικότητα του και η ιδιαιτερότητα του είναι κάποια εμπόδια για τον ακροατή αλλά άπαξ και κατανοηθούν υπάρχουν αρκετές στιγμές που τα πόδια «κόβονται».

Όταν υπάρχουν κομμάτια σαν “It’s What We Do” όπου ο δίσκος “Wish You Were Here”  είναι έκδηλος, όταν υπάρχουν μυρωδιές από την (ελάχιστα) προ 1970 περίοδο των Pink Floyd, όταν ο Nick Mason παίζει τύμπανα με έναν τρόπο σαφώς πιο κοντινό στις 70s φάσεις του ή όταν ριφάκια του Gilmour είναι λες και ξεπήδησαν από το “The Wall” καταλαβαίνεις πως θα πρέπει να αντιμετωπίσεις με σοβαρότητα την τελετή ακόμα και αν είσαι του άλλου δόγματος. Εν τέλει, όταν ο Rick Wright γεμίζει το κεφάλι σου στο “Autumn ’68” η βαθιά τομή μεταξύ παρελθόντος και παρόντος παρακάμπτεται και οι δύο άκρες ενώνονται εις τον αιώνα τον άπαντα.

Αναμφίβολα η μεγάλη ύπαρξη ορχηστρικών κομματιών/στιγμών (εκτός από τα πολύ δυνατά “Talkin’ Hawkin’” και το ήδη αναφερθέν “Louder Than Words”) αφαιρεί από τον δίσκο πόντους όπως επίσης και η προσπάθεια να ενοποιηθεί το όλο υλικό (απότοκα γεγονότα είναι στιγμές όπου θυμίζουν 80s Gilmour). Ωστόσο, αυτό που μένει είναι ότι αυτό που βγήκε -αναλογιζόμενοι τις παραμέτρους- είναι αξιοπρεπές.

Εν τέλει το πλοίο των Pink Floyd είναι και αυτό ημί-θαμμενο στο χώμα; Προφανώς και ναι. Πιθανώς για αυτό τον λόγο οι ίδιοι επέλεξαν να προβάλουν αυτές τις εικόνες. Σημαίνει κάτι αυτό; Προφανώς και όχι. Όταν και το τελευταίο λεπτό φύγει αυτόματα σου έρχεται στο μυαλό αυτή η πεντάδα που έμελλε να αλλάξει τα πάντα. Και τότε καταλαβαίνεις ότι η ισχύουσα απολυτότητά τους έχει παρέλθει, όμως τίποτα δεν σε εμποδίζει από το να σε μεθύσει η μνήμη της.

Άλλωστε, ποιος απαγόρεψε σε οποιονδήποτε να πιάσει το χέρι ενός ανθρώπου και να ενωθεί εμπνεόμενος από ένα αστέρι ψηλά που το φως του πιθανώς έχει σβήσει; Κανείς.

8 / 10

Δημήτρης Καστρίτης