Aranis – Made In Belgium II

Φλαμανδική πανδαισία

Για τη μεγάλη επιστροφή του RIO/avant-prog αναφερθήκαμε στο πρόσφατο παρελθόν (κλικ). Αυτή τη φορά το μουσικό μας ταξίδι κάνει στάση στο Βέλγιο, μια χώρα που παραδοσιακά μας έχει χαρίσει αριστουργήματα στο εν λόγω ιδίωμα. Oι Aranis από την Antwerp στην δεκαετή τους παρουσία καταμετρούν έξι δισκογραφικές δουλειές καθώς και αρκετές συμμετοχές σε σχετικά φεστιβάλ. Μάλιστα, έχουν συμπράξει επί σκηνής με τους θρυλικούς Univers Zero και τους Present, οπότε μιλάμε για μπάντα δραστήρια και εργατική. Κεντρική της φιγούρα ο κοντραμπασίστας Joris Vanvinckenroye να δίνει με την βοήθεια των υπολοίπων μουσικών μια εξαιρετικά εκλεπτυσμένη μουσική κατεύθυνση  κυρίως σε φυσικά όργανα (έγχορδα, πνευστά, ακορντεόν, ακουστική κιθάρα) που θα την χαρακτήριζε κανείς ως μοντέρνα ευρωπαϊκή κλασσική και φολκ μουσική δωματίου που ενίοτε αποδίδεται χωρίς κρουστά ή ντραμς! Το στοιχείο του ροκ μπορεί να απουσιάζει ως αισθητική αλλά όχι ως ουσία και αυτό είναι ένα συν στη δυναμική που αδιαμφισβήτητα εκλύεται από τη μουσική τους!

Το “Made In Belgium II” ίσως να φαντάζει απλοϊκός ως τίτλος, το περιεχόμενο όμως από τα πρώτα δευτερόλεπτα ακρόασης αποκαλύπτει έναν θησαυρό έμπνευσης και συνθετικής αντίληψης. Ξεκινάμε από το  ύφος  που είναι τόσο ατμοσφαιρικά σκοτεινό και περιπετειώδες, που θα μπορούσε εύκολα να αποτελέσει το soundtrack μιας ταινίας μυστηρίου, μιας ανεξάρτητης κινηματογραφικής παραγωγής με obscure πλοκή, suspense και ασπρόμαυρη φωτογραφία. Τα δε φωνητικά  στη μητρική τους γλώσσα με έναν οπερατικό λυρισμό χρησιμοποιούνται περισσότερο σαν σόλο όργανο παρά σαν ερμηνεία κι έκφραση συναισθημάτων, συμβάλλουν ακόμα περισσότερο στην εικαστική αξία του συνολικού έργου. Οι μουσικοί σε σωστά σημεία στολίζουν τα κομμάτια με πανέμορφα κρεσέντο που από τη μία σε φορτίζουν συγκινησιακά και από την άλλη σε αφήνουν με μια αίσθηση απόλυτης πλήρωσης! Ο ρυθμός παρ’ όλη την απουσία κρουστών όχι μόνο δεν λείπει, αλλά γίνεται ιδιαίτερα αισθητός χάρη στα κοφτά μέρη συνοδευτικών εγχόρδων και υπάρχουν μάλιστα στιγμές όπου νομίζεις ότι ακούς μέχρι και τάνγκο! Τα τρία intermezzo που συναντάμε διάσπαρτα, αποτελούν εισαγωγικά κομψοτεχνήματα μικρής διάρκειας που εκτονώνουν τις κλιμακούμενες εντάσεις των κύριων συνθέσεων. Εντάσεις που σε καμία περίπτωση δεν αγχώνουν, αντίθετα υποβάλλουν τον ακροατή σε μία κατάσταση ευφορίας και ψυχικής ανάτασης. Το περιπετειώδες πνεύμα των “Hit” και “Τolles Perd” (που μαζί με το “Call stress” αποτελούν προσωπικές μου αδυναμίες) σε καλωσορίζει με το νεύρο και τη σπιρτάδα τους, ενώ στη συνέχεια η εσωτερικότητα και οι εναλλαγές των συναισθημάτων που σου βγάζει το “DSK” σε χαλαρώνει προσωρινά μέχρι να έρθει το “Kablamo” να επαναφέρει την τάξη! Το μουσικό roadtrip συνεχίζεται μετά το δεύτερο “Intermezzo” (με το δραματικό σόλο στο τσέλο) σε ειδυλλιακά τοπία, χάρη στο “Boki II”. Φλάουτο, τσέλο και ακορντεόν συμμαχούν πάνω σε σταθερές φράσεις που παίζουν πότε το πιάνο και πότε η ακουστική κιθάρα με μια σχεδόν θρησκευτική ευλάβεια κι έναν γυναικείο ψίθυρο να συνοδεύει το θέμα. Όλα αυτά στο “Chanoi”, ένα τρίλεπτο απαράμιλλης ομορφιάς! Το «ξύσιμο» του δοξαριού διακόπτει τη ρομαντική διάθεση και το “La Vague” λαμβάνει χώρο και χρόνο, ίσως το πιο ανήσυχο κομμάτι κι ένα από τα δύο κομμάτια του άλμπουμ όπου ακούγεται ηλεκτρική κιθάρα. Μετά το “Intermezzo III” ακολουθεί το “Call Stress”, δαιδαλώδες, μυστήριο, με απρόβλεπτες αλλαγές, είναι το τελευταίο ξέσπασμα πριν σε αποχαιρετήσει με το νοσταλγικό βαλς του “Funanbul”  ως επίλογο ενός άρτιου έργου.

Όσοι εμπιστευτούν τις μοναχικές τους στιγμές στην ακρόαση αυτής της «φλαμανδικής πανδαισίας» θα νοιώσουν δικαιωμένοι και θα παραδοθούν στην αναζήτηση πρότερων πονημάτων τους. Εν τέλει πρόκειται για μια μπάντα που συνδυάζει την εκλεπτυσμένη κομψότητα της κλασσικής μουσικής με την πληθωρικότητα του ροκ, κάτι που δυστυχώς στην εποχή μας σπανίζει.  

9.5 / 10 

Γιάννης Ζαβραδινός

Κλασσικότροπη ακρότητα

Το προπέρσινο “Made In Belgium” αποτέλεσε μεγάλη έκπληξη και επιβραβεύτηκε με θερμές κριτικές διεθνώς, τη στιγμή κατά την οποία οι Aranis επέλεγαν να «υποτάξουν» το κυρίαρχο κλασσικό στοιχείο της μουσικής τους στο δαιδαλώδες RIO, ένα ιδιότυπο avant-prog στο οποίο αντανακλάται ένα κομμάτι της νέας αναβίωσης του ήχου αυτού με σύγχρονους όρους, εδώ με όρους σύγχρονης κλασσικής μουσικής.      

Στο φετινό “Made In Belgium ΙΙ” οι διαφοροποιήσεις από εκείνο το υπέροχο album είναι μικρές, αλλά πολύ σημαντικές. Το τεχνικό επίπεδο είναι ελαφρώς ανεβασμένο σε δυσθεώρητα επίπεδα δεινότητας και ακρίβειας, ενώ οι ακραιφνείς ρυθμικές αλλαγές χωρίς την παρουσία κρουστών εντυπωσιάζουν, εντείνοντας την επιβλητική εκφορά των φράσεων. Πλήκτρα, ακορντεόν, φλάουτο, βιολί, κλασσική κιθάρα, ακόμα και το κοντραμπάσο του σπουδαίου Joris Vanvinckenroye έχουν εξίσου πρωταγωνιστικό ρόλο, ερωταποκρινόμενα, επιτιθέμενα μαζικά ή συνυφαίνοντας μελωδικά νέφη. Το χιούμορ είναι έντονο και αιχμηρό και τα φωνητικά προσθέτουν μυστήριο στον λυρισμό των Aranis κατά τα 56 λεπτά του album, ενώ σε σημεία φαντάζει πολύ κοντινή η τυπική δυτική μουσική με ήχους της Άπω Ανατολής. Η σκοτεινή ατμόσφαιρα και οι κλιμακούμενες εντάσεις κορυφώνονται σε ατόφιο rock παίξιμο, καθώς η εικονοπλαστική ισχύς της μουσικής των Aranis υπερισχύει των πάντων. Το τελικό αποτέλεσμα, σκοτεινό, δύστροπο και δαιδαλώδες ακούγεται ως η ιδανική επένδυση μουσικής δωματίου για (δυνητικά extravagant) θέατρο τρόμου, κυρίως χάρη στην ασταμάτητη ροή των κομματιών, που ακούγονται σαν να γράφτηκαν σε συνέχεια από τον ίδιο συνθέτη, με τα τρία “Intermezzo” να συμβάλλουν στις άψογες μεταβάσεις. Η συνειδητοποίηση ότι στο “Made In Belgium ΙΙ” περιλαμβάνονται συνθέσεις 11 διαφορετικών μουσικών (!), εκ των οποίων μόλις δύο είναι μέλη των Aranis, οδηγεί στη δέουσα αποτίμηση της ενορχήστρωσης και της δύναμης του μουσικού χαρακτήρα της μπάντας.

Το σαρκαστικό γέλιο του (νεοεισελθόντα στην μπάντα, πρώην Univers Zero) Pierre Chevalier αποτελεί την πιο ταιριαστή έναρξη στον χαμό που ακολουθεί στο “Skip XXI” (σύνθεση του σπουδαίου Peter Vermeersch των X-Legged Sally και Flat Earth Society) και το “Hit” που έπεται, δύο RIO διαμάντια στα οποία επιδεικνύεται το πυκνό επιθετικό παίξιμο των Aranis. Ένα από τα πιο ξεχωριστά κομμάτια του δίσκου είναι αναμφισβήτητα και το “Boki II”, μια καταπληκτική σύνθεση του πιανίστα Ward De Vleeschhouwer, στο οποίο η αγωνία και η πλοκή κορυφώνονται, καταλήγοντας στο «φωτεινό» “Chanoi”, το οποίο εκτός από Aranis (σύνθεση του J. Vanvinckenroye) θυμίζει επίσης κάτι από το το λυρικό prog folk μεγαλείο των Harmonium. Ενώ, όμως, σχεδόν όλα τα κομμάτια διεκδικούν επί ίσοις όροις τα πρωτεία, υπάρχει ένα που δομικά κατέχει κεντρικό ρόλο. Το αριστουργηματικό prog epic “Cell Stress” του Kurt Budé (Univers Zero) αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη καλλιτεχνική κατάκτηση των Aranis και μία από τις λαμπρότερες στιγμές του avant-prog, με μαεστρικά μεταβαλλόμενη ατμόσφαιρα, επική δραματικότητα και το guest solo του πολύ Peter Vermeersch στην ηλεκτρική κιθάρα να δικαιώνει τον χαρακτηρισμό του «Βέλγου Zappa» που του έχει αποδοθεί, παραπέμποντας στην σοφή αφαιρετικότητα του Phil Manzanera.

Αν και η δισκογραφία των Aranis είναι ένα πεδίο ανακάλυψης ανεξάντλητων θησαυρών, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως το “Made In Belgium II” είναι το καλύτερο album της μπάντας και φυσικά ένα από τα κορυφαία της χρονιάς, με το οποίο ορίζεται ένα επίπεδο που χωρά μόνο τους ίδιους, στην κορυφή της σύγχρονης chamber music και στο πάνθεον του πιο απαιτητικού RIO.   

Ακούγοντας ακατάπαυστα τον έκτο δίσκο των Aranis δικαιολογημένα αναρωτιέται κανείς σε πόσους και ποιους απευθύνεται. Στο διάστημα αυτό, το αρχικό σοκ από τον εκτελεστικό περφεξιονισμό δίνει τη θέση του σε μια εικόνα αισθητικής ευρύτητας που τελικά ξεπερνά τα όρια των μουσικών ειδών που ακούγονται συμπαρόντα εδώ. Οι μελωδικοί, βίαιοι, σκοτεινοί, χορευτικοί, ερπόμενοι και δραματικοί ήχοι αποκτούν εικόνα από τον ακροατή και αυτό είναι το σπουδαιότερο επίτευγμα των Aranis. Τόσο ακραία και αντισυμβατική μουσική με κρυμμένες μελωδίες και αψύ ύφος καταφέρνει να αποκτά προσωπικό χαρακτήρα για πολύ διαφορετικούς ανθρώπους, με μόνο βέβαιο κοινό τους το ίδιο ισχυρό ερέθισμα. Η έλξη από το λαβυρινθώδες μυστήριο είναι αρκετή για να ενδώσει κανείς και η ανταμοιβή στην έξοδο είναι ακριβή και μοναδική. Αν ικανοποιείται ο όρος της αισθητικής κάλυψης, η πρόωρη απόρριψη του μη εύληπτου και συχνά δυσανάγνωστου κάλλους δεν δικαιολογείται και δεν δικαιώνεται. Ποτέ.

9.5 / 10

Δημήτρης Καλτσάς