by Giorgos Tsopotos
As I was finishing writing the first part of “Prog rock and cinema’s alliance” (click), I had made a promise that there would be a second part with much more progressive music and many more cinematic references.
The progressive rock movement was present in Greece during the 70s, at a time when the “Greek Hollywood” of Finos Films was at its creative peak. Nikos Koundouros, a rather unconventional director, heavily influenced by the innovative spirit of the French Nouvelle Vague, shot the movie Vortex in 1967, a film in which Aphrodite’s Child’s Four Horsemen is heard at some point. I can’t say with absolute certainty whether the great Greek prog band wrote the music for this film or the director simply used the piece (the latter is much more likely). Even so, the whole thing is very innovative, as such artistic choices in Greece at that time really seemed curious, to say the least. I do not have much to say about the film. It’s a work that balances between the French “New Wave” and Greek tragedy, with many naked scenes shot in Crete. A spider-woman captures men in her web and crime does not take long to appear…
1973, France. From a cinematic point of view, art met perfection in this country, especially in the 1960s and 1970s. To analyze this point of view, someone would have to write about a dozen articles, and this musical and cinematic magnum opus is a great example. It’s none other than the surreallistic animation film La Planéte Sauvage by cartoonist René Laloux which was produced by horror master Roger Corman. If someone’s looking for some kind of “escape”, and any kind of srtistic enjoyment, he/she can watch this cult, allegorical masterpiece and let the genious Alain Gorageur (Serge Gainsbourg’s longtime collaborator) guide him/her around the “Wild Planet” of progressive rock, a planet dominated by Gorageur’s moog.
Words can’t easily describe this incredible album. The production, the sound and the influence of the whole project can be heard in modern bands such as e.g. Air, while the la Isaac Hayes blaxploitation guitars are evident throughout the soundtrack.
And a few words about the film: on an undefined planet, giant creatures are in command, while humans are trying to escape and there are (as always) some rebels. The film can allegorically be interpreted taking into account the occupation of Czechoslovakia by the Soviet Union and what followed…
Does anyone remember Patrick Moraz? The Swiss keyboard wizard replaced Rick Wakeman and played in Yes’ Relayer, and was a member of The Moody Blues from the late 1970s to the early 1990s. Moraz was also involved in some movie soundtracks. One of them was the music for the classic – albeit somewhat overrated – 1980s slasher film, The Stepfather. The script is about a father who, although he seems affectionate and kind, has a very dark past and is just as suspicious as his new family. But what impresses most is the film’s music, which is extremely atmospheric, although it’s full of these classic and… inevitable 1980s keys sound.
Finally, since we are talking about 1980shorror movies, I have to add an amazing composition, which has a strong progressive rock element, written by Michael Perilstein and can be heard at the end credits of The Deadly Spawn.
If you may wonder why there was not any reference to Popol Vuh and their collaboration with Werner Herzog in some of his films… well, this will be included in vol.3!
Από τον Γιώργο Tσοποτό
Τελειώνοντας το πρώτο αφιέρωμα που αφορούσε το progressive rock και το cinema (κλικ), είχα αφήσει να εννοηθεί μια υπόσχεση-υποχρέωση ότι θα ακολουθούσε και δεύτερο μέρος με περισσότερη μουσική και πολύ περισσότερο cinema.
Το κίνημα του progressive rock ήταν αδιανόητο να μην αγγίξει και την Ελλάδα και μάλιστα σε μια εποχή που μεσουρανούσε το «ελληνικό Hollywood» της Φίνος Films. Ένας αρκετά αντισυμβατικός δημιουργός, ο Νίκος Κούνδουρος, απίστευτα επηρεασμένος από την ανατρεπτικότητα της γαλλικής Nouvelle Vague, γύρισε το 1967 το κατ’ εμέ κουραστικό σε σημεία Vortex, ταινία όμως στην οποία ακούγεται κάποια στιγμή το Four Horsemen των Aphrodite’s Child. Αυτό που δε γνωρίζω με απόλυτη βεβαιότητα είναι αν το “Παιδί Της Αφροδίτης” έγραψε τη μουσική για την συγκεκριμένη ταινία ή αν ο σκηνοθέτης έκανε απλά χρήση του κομματιού (το δεύτερο είναι σαφώς πιθανότερο). Έστω κι έτσι όμως, αναγνωρίζουμε το πρωτοποριακό του πράγματος, καθώς χωροχρονικά τέτοιες κινήσεις στην Ελλάδα του τότε φάνταζαν πραγματικά κάτι το αξιοπερίεργο. Για την ταινία δεν έχω να πω πολλά. Έργο που ακροβατεί ανάμεσα στο γαλλικό “Νέο Κύμα” και την ελληνική τραγωδία, με αρκετό γυμνό και γυρισμένο στην Κρήτη, όπου μια γυναίκα-αράχνη αιχμαλωτίζει τους άντρες στα δίχτυα της ενώ το έγκλημα δεν αργεί να κάνει την εμφάνισή του…
1973, Γαλλία. Κατά την άποψή μου, από κινηματογραφικής άποψης κυρίως τη δεκαετία του 1960 και του 1970 ας ψάξουμε να βρούμε το δεύτερο, διότι σε αυτήν τη χώρα που λατρεύω παθολογικά ο κινηματογράφος (τουλάχιστον) βρήκε την τελειοποίησή του. Για να αναλύσει κανείς την παραπάνω άποψη θα χρειαστεί καμιά δεκαριά αφιερώματα βέβαια, γι’ αυτό θα ασχοληθούμε εδώ τώρα με ένα magnum opus τόσο από μουσικής όσο και από κινηματογραφικής πλευράς. Ο λόγος για το σουρεαλιστικό animation film La Planéte Sauvage του καρτουνίστα René Laloux σε παραγωγή του horror master, Roger Corman. Όποιος ψάχνει αφορμή για διαλογισμό, για «φυγή» και κάθε είδους απόλαυση, αφενός βλέπει αυτό το cult, αλληγορικό κομψοτέχνημα και εν συνεχεία αφήνει τον μέγιστο Alain Gorageur να τον ταξιδέψει στον «Άγριο Πλανήτη» του progressive rock, πλανήτη στον οποίο κυριαρχεί το moog του Gorageur, χρόνιου συνεργάτη του σπουδαίου Serge Gainsbourg.
Ό,τι και να πω γι’ αυτόν τον απίστευτο δίσκο είναι λίγο. Την παραγωγή, τον ήχο και την επιδραστικότητα του όλου εγχειρήματος μπορούμε να τα ακούσουμε και σε σύγχρονες μπάντες όπως π.χ. οι Air, ενώ οι a la Isaac Hayes blaxploitation κιθάρες είναι διάχυτες σε όλο το soundtrack.
Και λίγα λόγια για το film: σε έναν απροσδιόριστο πλανήτη γιγάντια πλάσματα κάνουν κουμάντο, ενώ οι άνθρωποι προσπαθούν να ξεφύγουν και υπάρχουν (όπως πάντα) και κάποιες αποσκιρτήσεις. Η ταινία αλληγορικά μπορεί να ερμηνευθεί λαμβάνοντας υπ’ όψιν την κατοχή της Τσεχοσλοβακίας από τη Σοβιετική Ένωση και το τι επακολούθησε…
Αλήθεια θυμάται κανείς τον Patrick Moraz; Είναι ο keyboard wizard που αντικατέστησε τον Rick Wakeman κι έπαιξε στο Relayer των Yes, αλλά και στους Moody Blues από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 ως τις αρχές αυτής του 1990. Η αναφορά του εδώ έχει να κάνει με το γεγονός ότι ασχολήθηκε και με τα soundtracks. Ένα από αυτά ήταν η μουσική για το κλασικό, αν και κάπως υπερτιμημένο 1980s slasher film, The Stepfather. Η ιστορία αφορά έναν πατριό που ναι μεν φαίνεται στοργικός και καλός, αλλά έχει πολύ σκοτεινό παρελθόν και εξίσου ύποπτο παρόν με τη νέα του οικογένεια. Αυτό όμως που μου έκανε εντύπωση ήταν η μουσική της ταινίας, που είναι εξαιρετικά ατμοσφαιρική, αν και βρίθει από αυτά τα κλασικά και… αναπόφευκτα 1980s πλήκτρα.
Για το τέλος και μιας και αναφερθήκαμε στις ταινίες τρόμου της δεκαετίας του 1980, έχω να προσθέσω μια καταπληκτική σύνθεση, στην εμπεριέχεται αρκετό progressive rock στοιχείο και η οποία ανήκει στον Michael Perilstein και ντύνει τα end credits της ταινίας The Deadly Spawn.
Θα αναρωτηθεί κανείς γιατί δεν έγινε έστω και εικονική αναφορά στους Popol Vuh και στη συνεργασία τους με τον Werner Herzog σε κάποιες ταινίες του. Θα υπάρξει συνέχεια…
Κάντε το πρώτο σχόλιο